Gisteravond, 18 december, werd in de Eerste Kamer de behandeling voortgezet van de wet met betrekking tot de verplichte annuïtaire aflossing en de wet verhuurderheffing. De behandeling werd afgesloten met stemmingen. Ik heb nog nooit eerder een zitting van de Eerste Kamer live gevolgd (via internet) maar dit was wel meteen raak.
Zoals bekend was er vooraf veel tumult rond de verhuurderheffing en de verplichte annuïtaire aflossing. Omdat beide wetsvoorstellen rechtstreeks voortkomen uit het Kunduz-Akkoord en in de Tweede Kamer zeer breed gesteund werden, was mijn verwachting dat ondanks alle bezwaren de beide wetsvoorstellen zouden worden aangenomen.
Wat betreft de verplichte annuïtaire aflossing was dat inderdaad het geval. Wel zal Blok nog onderzoeken of in plaats van verplicht 100% aflossen, 50% ook kan (dat was al eerder in de Tweede Kamer aan de orde geweest en toen door hem verworpen). Het wetsvoorstel is echter wel aangenomen en vooralsnog gaat verplicht 100% annuïtair aflossen vanaf 1 januari in.
Wat betreft de Verhuurderheffing verliep het debat toch anders dan ik vooraf had gedacht. Het CDA diende uiteindelijk een motie in, waarin de Verhuurderheffing in eerste instantie alleen voor 2013 wordt ingevoerd. De heffing mag pas ook in 2014 en volgende jaren worden ingevoerd als minister Blok met een uitgewerkt voorstel komt voor “een woningwaarderingsysteem en verhuurderheffing die corporaties de mogelijkheid biedt op termijn te blijven investeren in onderhoud en nieuwbouw, en recht doet aan de draagkracht van huurders en corporaties.” Dat moet binnen de randvoorwaarde van 2,1 miljard opbrengsten uit de verhuurderheffing en met de inkomensafhankelijke huurverhoging van 1,5%, 2,5% en 6,5% boven inflatie.
Het merkwaardige was dat Blok deze motie als een ondersteuning van zijn beleid zag en het oordeel aan de Kamer overliet. Waarna vervolgens alle partijen, uitgezonderd D66 maar inclusief VVD en PvdA, voor stemden! Enkele partijen (waaronder Groen Links) lieten in hun stemverklaring weten dat wat hen betreft hiermee de eerste stap naar afstel is gezet en dat ze daarom de motie steunen, maar niet de door het CDA gestelde randvoorwaarden (2,1 mld. opbrengst en inkomensafhankelijke huurverhoging).
Mijn interpretatie van de motie is dat Blok de problematiek van de 4,5% WOZ-waarde (maximale huur) moet oplossen en dat hij moet aantonen dat de corporaties die heffing echt kunnen opbrengen, zonder dat daardoor onoverkomelijke problemen ontstaan. Hiermee wordt Blok dus nogmaals gedwongen om het nieuwe huurwaarderingsysteem zodanig vorm te geven dat het echt meer huurruimte creëert; zoals bekend kan dat niet met een simpele eis van een maximale huur van 4,5% WOZ-waarde. Maar dat had hij al toegezegd.
Voor de goede orde, de opbrengst van de heffing in 2013 is slechts 50 miljoen, dus peanuts voor het kabinet. Het gaat om de jaren daarna. Het merkwaardige is dat de CDA-fractie in de Eerste Kamer hiermee lijkt te zeggen dat ze akkoord is met de totale heffing van op termijn 2,1 mld. jaarlijks, mits een en ander door huurverhogingen ook echt betaalbaar is voor de corporaties. Zoals Van Boxtel in de Eerste Kamer opmerkte, “zover is de CDA-fractie in de Tweede Kamer nog lang niet. Dit gaat nog een warm voorjaar worden”.
De aangenomen motie creëert hoe dan ook nu al veel verwarring. Er zijn partijen eruit opmaken dat de heffing van tafel is; anderen menen dat de heffing hiermee juist doorgaat.
Blok moet door middel van een novelle bij de wet aan de wens van de Eerste Kamer tegemoet komen. Ik begrijp dat hij dat ook daadwerkelijk van plan is. Vandaar dat de stemming over het wetsvoorstel over de verhuurderheffing is uitgesteld, totdat de novelle er is. Die novelle moet eerst nog in de Tweede Kamer worden vastgesteld.
Een andere motie, waarin gevraagd werd de verhuurderheffing uitsluitend betrekking te laten hebben op de DAEB-activiteiten (van corporaties) en daarmee commerciële beleggers te ontzien, werd door Blok ontraden en haalde het uiteindelijk niet.
De vergadering, die tot ongenoegen van de voorzitter reeds ver uitliep -waardoor de senatoren niet meer om 20.00 uur aan hun kerstmaal konden aanzitten - werd afgesloten met muziek van een in traditionele klederdracht gestoken groepje Roemenen. De microfoon stond tijdens de eerdere schorsing voorafgaand aan de stemmingen per ongeluk nog open, zodat de opmerking van de voorzitter toen hem het verdere verloop van de avond werd geschetst, “dit nooit meer”, voor iedereen verstaanbaar was. Ik begrijp nu waar die opmerking op sloeg. Roemeense toestanden.
Update/rectificatie (20.12.12)
Ik schreef gisteren dat een motie, waarin gevraagd werd de verhuurderheffing uitsluitend betrekking te laten hebben op organisaties die voornamelijk DAEB-activiteiten ondernemen (corporaties) en daarmee commerciële beleggers te ontzien, door Blok werd ontraden en het niet haalde. Vandaag kwam het concept-verslag van de stenografen van de Eerste Kamer beschikbaar en hieruit blijkt dat Blok de Eerste Kamer heeft toegezegd dat hij bij de nadere uitwerking van zijn plannen zal toelichten waarom in zijn ogen dat een onverstandige keuze is. Daarop heeft het CDA de motie aangehouden. Kortom, die mogelijkheid is nog niet geheel van tafel.
