Skip Navigation LinksNieuws

Nieuws
9 december 2015
Verdere verkenning “De Nieuwe Opgave”
“We komen uit de crisis, de tijd is rijp om vooruit te kijken. Als NEPROM hebben wij de ambitie om zelf mede de koers te bepalen voor de komende tijd.”

Onder de vlag De Nieuwe Opgave werkt de NEPROM de komende maanden met leden en anderen aan een toekomstvisie op wonen, werken, winkelen en ontspannen. De NEPROM-ledenvergadering van 14 oktober vormde de start van dit traject. Op 2 december werd de opgave verder verkend.

Opvallend veel jonge mensen nemen deel aan de ledenbijeenkomst. Normaal het exclusieve domein van directeuren als de officiële NEPROM-vertegenwoordigers, maar nu zijn alle lagen uit de lidbedrijven nadrukkelijk uitgenodigd. Het tekent een subtiele verandering in de koers van de vereniging.

Geen blauwdruk
NEPROM-voorzitter Wienke Bodewes leidt de bijeenkomst kort in: “We komen uit de crisis, de tijd is rijp om vooruit te kijken. Als NEPROM hebben wij de ambitie om zelf mede de koers te bepalen voor de komende tijd. Met De Nieuwe Opgave verkennen wij de ontwikkelingen die op ons af komen en denken wij na over wat dat betekent voor de ruimtelijke opgaven en de opgave die wij onszelf als bedrijven stellen.”

Jan Fokkema vult kort aan vanuit de werkgroepen die met De Nieuwe Opgave bezig zijn. “We gaan geen blauwdruk maken of uitgebreide scenariostudies uitvoeren. Vanuit kennis en ervaring reflecteren wij op de ontwikkelingen die op ons af komen en op de verschillende wensen van uiteenlopende doelgroepen.”

Fantaseren en analyseren
“Voor een onderzoeker is er niets leukers dan over zijn onderzoek vertellen.” En dat doet Pieter Tordoir (Universiteit van Amsterdam) dan ook met verve. Zijn onderzoek ‘De veranderende geografie van Nederland’ in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken had als doel om – zo nodig – de organisatie van het bestuur van Nederland aan te passen aan veranderingen in de samenleving en de economie. De geanalyseerde veranderingen in patronen zijn echter ook interessant voor De Nieuwe Opgave.

“Over de toekomst kun je fantaseren, het verleden kun je analyseren,” stelt Pieter Tordoir. Het eerste laat hij aan anderen over. Aan de hand van een groot aantal kaartjes laat hij zien hoe verplaatsingen en verhuizingen van burgers en bedrijven veranderen, waar de groei zit en waar de afname en hoe dat verschilt naar opleidingsniveau, levensfase en type activiteit van bedrijven. Er is een schaalsprong gaande, waarbij Nederland als één grote stadsstaat gaat functioneren. Pieter Tordoir vergelijkt het met het heelal. “De uitdijing trekt gaten. Stadsgewesten worden letterlijk uit elkaar getrokken. Er ontstaat ruimtelijke en economische segregatie.”

Verschillende snelheden
De belangrijkste les is misschien wel dat je goed moet kijken op een laag schaalniveau en dat de groei en afname van bepaalde bewegingen interessante inzichten oplevert. Want grosso modo zijn de conclusies over het gedrag van mensen niet heel verrassend. Vooral jongeren en hoogopgeleiden verplaatsen zich over steeds grotere afstanden. “Maar zodra er kinderen komen, zie je een heel ander patroon. Het klassieke beeld verandert dan weinig,” volgens Pieter Tordoir. Mensen met kinderen zijn honkvast en nemen niet snel een baan elders in het land aan.” En het overgrote deel van de ‘empty nesters’ blijft gewoon wonen in de gezinswoning waar de (klein)kinderen makkelijk kunnen komen logeren.

Achter de feiten aanlopen
Geurt Keers (RIGO Research en Advies) komt naar eigen zeggen met een “huiselijker verhaal”. De toekomst is één grote verzameling van onzekerheid over waar het naartoe gaat. Dat illustreert hij aan de hand van tien CBS prognoses die gemaakt zijn sinds 1996 van de bevolkingsomvang van Nederland in 2015. Negen van de tien voorspellingen zijn fout (alleen die van 2014 klopt) en zeven van de tien zijn een onderschatting. En bij de doorvertaling van bevolkingsontwikkeling in huishoudensontwikkeling wordt de prognose steeds naar boven bijgesteld. “We lopen achter de feiten aan,” waarschuwt Geurt Keers. En daardoor ontstaat een gat tussen de woningproductie en wat er nodig is.

Ruimer plannen
Ook de prognose voor de komende jaren tot en met 2060 laat een flinke onzekerheidsmarge zien, maar we pinnen ons er toch op vast. Dat dit onverstandig is, blijkt wanneer een aantal uitgangspunten veranderen. “De buitenlandse migratie is een grote factor in de uitkomsten. De huidige asielzoekersstroom zit er nog niet in. En die is een drievoud van de CBS-raming,” weet Geurt Keers. Ook de levensverachting speelt een rol van betekenis. Tel er het bestaande tekort bij op en het wenselijke productieniveau stijgt van 51.000 naar 75.000 woningen per jaar. En inclusief vervangingsvraag komt de jaarlijkse nieuwbouwbehoefte al snel op 90.000 woningen.

Uit de VINEX is bekend dat er ongeveer 30% meer plancapaciteit nodig is dan de actuele woningbehoefte in verband met vertraging en planuitval. In het kader van de ladder voor duurzame verstedelijking mag niet meer dan 100% van de actuele behoefte worden gepland. Volgens Geurt Keers dreigt er daardoor een tekort aan woningbouwplannen.

Bouwen voor de massa?
In het debat dat volgt, vraagt debatleider Jan Fokkema de aanwezigen om een kant te kiezen: “Wie het eens is met de stelling gaat rechts van mij staan en wie het oneens is links.” De meerderheid kiest om vooral te bouwen in de Noordvleugel, zich niet speciaal op ouderen te richten en om geen leidende positie in te nemen op weg naar een energieneutrale gebouwde omgeving.

Gelukkig blijkt uit de toelichtingen dat het allemaal wel iets genuanceerder ligt. Natuurlijk is het nodig om specifieke producten te ontwikkelen, zoals hoogbouw die geschikt is voor kinderen. Maar, zo kwam ook uit de presentaties naar voren, gezinnen blijven een belangrijke doelgroep en voor het overgrote deel van deze groep zullen de woonvoorkeuren niet drastisch veranderen. En zolang ouderen niet hulpbehoevend zijn, is het de vraag of zij behoefte hebben aan hele specifieke woonproducten. Men ziet de uitdaging meer in het oplossen van eenzaamheid onder ouderen.

Bekijk de presentatie van Pieter Tordoir en lees het volledige onderzoeksrapport ‘De veranderende geografie van Nederland’.

Bekijk de presentatie van Geurt Keers en lees de vijf minuten versie of het volledige rapport ‘Bevolkingsontwikkeling en woningbouw tot 2040’.

Zie ook het videoverslag van deze bijeenkomst over de nieuwe opgave.
https://intern.neprom.nl/Nieuwsafbeeldingen/events/ledenvergadering.jpg

Tags