Het onderzoek NIEUW Commercieel Vastgoed verschijnt vandaag voor de negende keer. Het laat zien wat projectontwikkelaars aan kantoren en winkels toevoegen en op welke locaties.
De tendens van herontwikkeling en transformatie van verouderde kantoren en winkels zet door. Het aantal plannen voor geheel nieuwe ontwikkelingen is afgelopen jaar opnieuw fors afgenomen. De teruglopende vraag van gebruikers en de krappe financieringsmarkt leiden tot fors minder investeringen in nieuw commercieel vastgoed in Nederland.
In 2011 werd slechts 0,5 miljoen m2 kantoren opgeleverd, tegen 0,7 miljoen m2 in 2010. In 2012 ligt dat vermoedelijk tijdelijk iets hoger, maar in de jaren daarna zal het opleveringsniveau dalen tot onder de 0,4 miljoen m2. Hoewel de winkelmarkt minder conjunctuurgevoelig is dan de kantorenmarkt, laat de crisis ook daar zijn sporen na. Het aantal nieuwe initiatieven loopt terug, er worden meer plannen geschrapt en de aandacht gaat ook in dit marktsegment steeds meer uit naar herontwikkeling. Het stabiele opleveringsniveau van 0,3 à 0,4 miljoen m2 winkeloppervlak per jaar blijft naar verwachting in 2012 en 2013 gehandhaafd, maar in 2014 zakt dat in tot onder de 0,3 miljoen m2.
De ontwikkelsector ondergaat een metamorfose om het welvarende Nederland te faciliteren in haar economische en maatschappelijke ontwikkeling. Partijen gaan op zoek naar de kansen die de nieuwe tijd hun biedt. Steeds vaker betreft dit herontwikkeling en transformatie van verouderd vastgoed in bestaand stedelijk gebied. Vastgoedontwikkelingen geheel voor eigen rekening en risico vinden nauwelijks nog plaats; beleggers en eindgebruikers worden steeds vroeger bij het ontwikkelproces betrokken en zorgen ervoor dat ontwikkelaars steeds scherper inspelen op de veranderende marktvraag. De prognoses voor de sector zijn echter verre van rooskleurig. De gevolgen laten zich keihard gelden in de bouwsector, waar het aantal faillissementen in de afgelopen tijd snel is opgelopen. De NEPROM vindt het van essentieel belang dat er ook in de komende jaren ruimte blijft voor dynamiek op de winkel- en kantorenmarkt door middel van herontwikkeling, transformatie en – daar waar de markt van bestaand vastgoed niet voorziet in het gevraagde – nieuwbouw. De vastgoedsector is en blijft een faciliterende sector die ruimte moet bieden aan de ondernemingen en daarmee een bijdrage levert aan de concurrentiekracht van Nederland.
In het afgelopen jaar was bij bijna een kwart van al het opgeleverd kantoor- en winkeloppervlak sprake van herontwikkeling. In een markt met op sommige locaties aanzienlijke leegstand is dat niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. In een laagconjunctuur is herontwikkeling vaak nog minder makkelijk te realiseren dan nieuwbouw. In deze tijd is elke stap er een met risico’s op uitstel of afstel. Steeds meer plannen halen de eindstreep niet.
Ontwikkelaars, overheden, beleggers en eindgebruikers moeten de handen ineen slaan om te voldoen aan een steeds zwaarder eisenpakket, zowel van de kant van de gebruikers als vanuit de publieke kant. Ontwikkelaars, beleggers en andere professionele opdrachtgevers moeten duidelijk maken op welke wijze zij een bijdrage leveren aan de aantrekkelijkheid en de kwaliteit van de stedelijke omgeving. Overheden en marktpartijen maken afspraken om de leegstand op de kantorenmarkt terug te dringen, te schrappen in de planvoorraad aan nieuwbouwplannen en waar mogelijk locaties te saneren en transformeren die geen toekomst hebben op de kantorenmarkt. Voor de winkelmarkt zijn overheden en marktpartijen met elkaar in gesprek over hoe het Nederlandse winkellandschap aantrekkelijk kan blijven en op welke wijze overheden samen met marktpartijen hier gericht ruimtelijke beleid voor kunnen ontwikkelen. Dit markeert de mentaliteitsverandering die gaande is.
Het onderzoek NIEUW Commercieel Vastgoed 2012 is verspreid onder NEPROM-leden en andere relevante NEPROM-relaties.
Bestellen
Wilt u (extra) exemplaren van de publicatie bestellen? Voor NEPROM-leden is dit gratis, niet-leden betalen €50,- per exemplaar. Bestellingen kunt u doorgeven via
info@neprom.nl o.v.v. aantal exemplaren, factuuradres en uw referentie/ordernr.
