Drie jaar geleden ondertekenden overheden en marktpartijen het Convenant Aanpak Leegstand Kantoren met als belangrijkste doelstelling een goed functionerende kantorenmarkt te bereiken. Veel is al bereikt, maar nog lang niet voldoende.
Vermindering kantorenvoorraad en plancapaciteit
Met name de transformatie van verouderde, leegstaande kantoren begint nu echt op grote schaal tot stand te komen. Mede dankzij de aantrekkende woningmarkt! In 2014 werd bijna 600.000 m2 leegstaande kantooroppervlakte aan de voorraad onttrokken door transformatie en sloop. De nieuwbouw van kantoren is inmiddels zeer sterk teruggevallen tot ongeveer 250.000 m2 in 2014. Vooral in de Randstad hebben provincies en gemeenten hebben al veel plancapaciteit voor nieuwe kantoren uit de markt gehaald op locaties die daarvoor niet langer geschikt worden geacht. De provincie Utrecht loopt daarin voorop. Het Rijk ondersteunt lagere overheden met het Expertteam Kantoortransformatie en doordat meer duidelijkheid is gegeven over het voorkomen van planschade.
Extra impuls nodig
Ondanks het succes van de aanpak loopt de leegstand nog niet echt terug. Dat komt door dat de kantoorwerkgelegenheid in de afgelopen jaren verder is teruggelopen en door structurele veranderingen in de vraag naar kantoorruimte. Om de leegstand echt substantieel naar beneden te krijgen zullen de maatregelen geïntensiveerd moeten worden. Daarvoor lijkt breed draagvlak te bestaan bij markt en overheid. Ook de NEPROM vindt dat de kantorenaanpak een extra impuls verdient.
Stringenter ruimtelijk beleid nodig
Als de economie verder aantrekt, bedrijven weer gaan groeien en op zoek gaan naar passende kantoorruimte, wordt de druk om nieuwe kantoren toe te voegen weer groter. Naar onze mening mag dat niet leiden tot nieuwbouw op locaties die daar op de lange duur niet geschikt voor zijn en waar dat ongewenst is. Ondanks het schrappen in de planvoorraad zijn er nog teveel van dat soort locaties beschikbaar. Wij vinden dat provincies en gemeenten een veel stringenter ruimtelijk beleid moeten gaan voeren naar voorbeeld van de provincie Utrecht.
Meer inspanningen van marktpartijen
Ook marktpartijen moeten hun individuele en collectieve inspanningen intensiveren om er voor te zorgen dat verouderde kantoren versneld uit de markt worden genomen. Een oplossingsrichting daarbij zouden verwijderingscertificaten kunnen zijn in combinatie met aanscherping van duurzaamheidseisen aan bestaande. Bij zo’n aanpak draagt de realisatie van nieuwe kantoren bij aan het saneren van verouderde, leegstaande kantoren en worden kantooreigenaren gestimuleerd om sneller te beslissen om kansloze kantoren uit de markt te nemen. Ook het stimuleren van locatiespecifieke “kantorenfondsen” waar “zuur” en “zoet” gemengd wordt is kansrijk. Om dergelijke strategieën succesvol te laten zijn, zal niet aan een aantal verplichtingen vallen te ontkomen.
Sterke vrouw (v/m)
Juist om een einde te maken aan vrijblijvendheid wordt van diverse kanten gepleit voor een “sterke man of vrouw” of voor een landelijk projectbureau dat de voortgang van het convenant stringenter gaat bewaken. Wij staan hier welwillend tegenover, mits er een breed draagvlak voor is.
