Door een amendement van VVD’er Veldman is aan de Omgevingswet een artikel toegevoegd; over leges. Op grond hiervan kunnen bij een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) regels worden gesteld over de tarieven.
Dit opinieartikel, geschreven door juridisch beleidsmedewerker Nicolette Zandvliet, verscheen op 15 januari in Cobouw.
Bij de beantwoording van vragen uit de Eerste Kamer hierover, gaf minister Schultz aan deze mogelijkheid als een stok achter de deur te beschouwen. Vooralsnog wil de minister volstaan met de invoering van regels die ervoor zorgen dat er een transparante, cijfermatige en inhoudelijke toelichting komt op de totstandkoming en kostendekkendheid van de leges.
Percentages kunnen omlaag
Ondertussen laait de discussie over dit onderwerp op in het kader van de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen. Stakeholders noemen diverse percentages waarmee de leges omlaag zouden kunnen als de Bouwbesluittoets door de gemeente vervalt. Hoeveel procent van wat, wordt niet duidelijk. Dat scheelt namelijk nogal per gemeente. Maar dat het substantieel lager kan, is duidelijk.
De werkzaamheden van een gemeente die gemoeid zijn met de Bouwbesluittoets, komen immers te vervallen. Zo geeft de gemeente Eindhoven een korting van circa 5000 euro op leges van 7500 euro voor private kwaliteitsborging bij een nieuwbouwwoning. Dat is gebaseerd op de daadwerkelijk (door de gemeente) gemaakte kosten.
Maximumprijs
Zolang niet fundamenteel naar de basis van het stelsel en het onderwerp kruissubsidiëring wordt gekeken, blijft het volgens ons echter lastig om tot een uniforme, transparante en proportionele uitkomst te komen. Het zou daarom wenselijk zijn als de Rijksoverheid – evenals bij paspoorten – een maximumprijs van bijvoorbeeld 2500 euro per nieuwbouwwoning zou vastleggen; met een staffelkorting bij grote aantallen.
Dit geldt des te meer nu minister Schultz in haar brief (van 25 november 2015) over grondbeleid heeft aangegeven dat ondertussen ook de mogelijkheid wordt uitgewerkt om ‘de publiekrechtelijke toets’ uit (straks) het omgevingsplan te schrappen.
Betalingsverplichting
Zij schrijft hierover: “Ik wil ook het juridische instrument tegen het licht houden, waarmee een betalingsverplichting tot stand wordt gebracht. De betalingsplicht van de te verhalen kosten komt nu nog tot stand door het verbinden van een voorschrift aan een omgevingsvergunning voor een bouwactiviteit. Bij de consultaties over de Omgevingswet is door de zogenoemde ‘doorbraakgroep gemeenten’ (o.a. Rotterdam, Eindhoven, Amersfoort en Delft) de wens geuit om gemeenten meer ruimte te geven bij de keuze of een omgevingsvergunning nodig is voor een bouwactiviteit.
Deze groep gemeenten bepleit actief de mogelijkheid om voor overige bouwactiviteiten, naast de bij AMvB aangewezen vergunningvrije bouwactiviteiten, zelf te bepalen of een omgevingsvergunning nodig is in verband met de preventieve toetsing aan de regels uit het omgevingsplan. Die mogelijkheid wordt momenteel in overleg met betrokken partijen nader uitgewerkt in de uitvoeringsregelgeving.”
Onvermijdelijke gevolgen
Wat hier ook van zij: als deze toets komt te vervallen, heeft dit onvermijdelijk gevolgen voor de leges. Wat is in het licht daarvan wijzer dan naar een structurele oplossing voor de leges te zoeken? Zoals Drs. P het eens mooi verwoordde: “Wees dus verstandig, blijf attent en blik vooruit.” Reden genoeg voor de NEPROM om onder dit motto nogmaals aandacht te vragen voor het onderwerp.
Nicolette Zandvliet,
Juridisch beleidsmedewerker bij de NEPROM
