Nieuws

 

Deze column van Jan Fokkema (directeur NEPROM) verscheen op 1 september in Cobouw.

Zomergasten met Adriaan Geuze gezien? Paniek! Dat is mij vooral bijgebleven. Paniek bij deze internationaal befaamde stedenbouwkundige, landschapsarchitect en ingenieur vanwege een “lelijke” A4 bij Leiderdorp. Ik schrok daarvan; je wilt niet dat zo iemand daarover in paniek raakt. Hij moet ons juist de weg wijzen.

Zijn interview stemt tot nadenken. Ik heb bewondering voor Adriaan. Heb hem een paar keer van nabij mee mogen maken. Op een of andere manier weet hij zijn woorden veel gewicht en iets mysterieus mee te geven. Misschien vooral ook door zijn zwijgen. Dat zwijgen speelde ook een belangrijke rol in het tv-interview.

Het beeld van dat stukje A4 met woonmall, pannenkoekenboerderij en reclameborden in combinatie met zijn paniek, moest voldoende zijn. “Heb jij dat besteld?” Meer wilde hij er niet over zeggen. Alsof meer woorden afbreuk aan het effect zouden doen. En wellicht is dat ook zo. Maar tegelijkertijd zijn er hele volksstammen die dagelijks langs dat stukje weg razen en die nergens last van hebben.

Vervolgens zei Adriaan dat de pracht van ons Hollandse landschap bij uitstek genoten kan worden vanuit de auto en vanuit de trein. Dat vond ik verwarrend. Ik voel mezelf altijd schuldig als ik over de snelweg door een mooi landschap rijd, omdat genieten en verscheuren daar samen op gaan. De treintunnel onder het Groene Hart had naar de mening van Adriaan bovengronds moeten lopen. Al die mensen die dagelijks met de trein door dat landschap rijden zouden daar dan van kunnen genieten. Het romantische idee dat er een 'maagdelijk' landschap is waar mens en techniek nagenoeg geheel ontbreken, spreekt Adriaan kennelijk in het geheel niet aan.

Ruimtelijke beleving. Het genieten van de open ruimte, iets dat bij uitstek in het netwerk van onze steden zo goed kan en zo goed mis kan gaan, is uiterst persoonlijk. Hoe daarin de “goede bestelling” te plaatsen?