Een brede coalitie van organisaties die actief zijn op de woning(bouw)markt bepleit bij de politiek dat er snel stimuleringsmaatregelen voor starters en doorstromers op de woningmarkt moeten komen.
“We zijn er van overtuigd dat de woningbouw juist op dit moment benut moet worden om de economie uit het dal te trekken”, aldus de gezamenlijke oproep van Aannemersfederatie Nederland, BNA, Bouwend Nederland, CNV Vakmensen, FNV Bouw, IVBN, NVB, NEPROM, FOSAG-NOA, Hibin, NVTB, NLingenieurs, Vastgoedmanagement Nederland, VastgoedPRO en VvE Belang.
De verzamelde partijen vragen aan de Tweede Kamer, het Kabinet en de formerende partijen om met spoed een aantal maatregelen te treffen waarmee de woningmarkt wordt aangejaagd. De woningbouwcoalitie reikt de politiek zes concrete stimuleringsmaatregelen aan die op zeer korte termijn ingevoerd kunnen worden. In hun brief aan de politiek benadrukken de partijen dat het slecht gaat op de woningmarkt: “Zowel in de huur- als in de koopsector stagneert de doorstroming en de nieuwbouwproductie loopt fors terug. De belangrijkste oorzaken zijn de grote onzekerheid bij de burger en de sterk teruggelopen beschikbaarheid van financiering. Daarom is nu ingrijpen absoluut noodzakelijk”.
Noodzaak en gevolg
“De financiële gevolgen van dit stimuleringspakket zijn bescheiden, voor het Rijk”, aldus de partijen “De noodzaak is echter groot. De economie wordt hard geraakt door de stagnatie op de woningmarkt. In de afgelopen vier jaar zijn ruim 43.000 vaste arbeidsplaatsen in de bouw verdwenen en op korte termijn staan nog eens 30.000 banen op de tocht. Ook het aantal faillissementen in de bouw loopt zeer snel op en aanpalende sectoren worden in de malaise meegesleept. Dit maakt nu ingrijpen absoluut noodzakelijk. Als dat niet spoedig gebeurt, is de sanering op de bouw- en woningmarkt veel omvangrijker dan noodzakelijk en duurt herstel jaren langer.”
“De tijd dringt. De bezuinigingsmaatregelen voor 2013 op het gebied van wonen brengen de woningmarkt juist nog verder in mineur. Maar met een verstandig stimuleringspakket op de korte termijn is het mogelijk om starters nieuwe kansen te geven, banen te creëren en de economie uit het dal te trekken.”
Het Nationaal Stimuleringspakket voor de Woningmarkt bestaat uit zes maatregelen voor de korte termijn:
1) Normaliseer de financieringsmogelijkheden van huizenkopers
De politiek dient er bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op aan te dringen haar toezichtfunctie te normaliseren en meer ruimte te bieden aan banken om maatwerk te leveren bij het verstrekken van hypotheken. Daarnaast dient de AFM veel minder rigide om te gaan met de adviezen van het Nibud ten aanzien van de huishoudinkomens en de woonlasten.
2) Verbeter de condities waaronder hypotheken verstrekt worden
Voor de woningmarkt is de te hoge hypotheekrentemarge, in combinatie met aangescherpte toetsnormen, funest. Het Nederlandse systeem met uitsluitend hypotheekverstrekking via de banken blijkt in deze tijd uiterst kwetsbaar. Zolang de funding van de banken niet hersteld is, rechtvaardigt dit een tijdelijk ingrijpen van het Rijk, met als doel de hypotheekverstrekking via alternatieve kanalen tegen concurrerende tarieven aan te jagen. Te denken valt onder andere aan het Deense model en aan grotere betrokkenheid van pensioenfondsen en verzekeraars bij de hypotheekmarkt.
3) Lever een bijdrage aan startersleningen
Koopstarters zijn van groot belang voor het functioneren van de woningmarkt. Zij kunnen van onderaf verhuisketens in gang brengen. De partijen pleiten er voor dat het Rijk het Stimuleringsfonds voor de volkshuisvesting (SVn) in de komende drie jaar jaarlijks aanvult met een bijdrage van 40 miljoen euro. Daardoor kan het aantal startersleningen verdubbelen naar circa 8.000 per jaar. Met provincies en gemeenten moeten aanvullende afspraken worden gemaakt over parallelle inzet van regionale en lokale middelen, om zo het bereik van de faciliteit zo groot mogelijk te maken.
4) Kom doorstromers tegemoet die hun restschuld moeten financieren
Doorstromers die na 2000 op de koopmarkt zijn ingestapt en die nu willen verhuizen kampen als gevolg van de prijsdalingen vaak met een restschuld. Veel banken zijn niet bereid om de restschuld mee te financieren en als ze daartoe wel bereid zijn, dan is de rente over de meegefinancierde restschuld niet langer aftrekbaar. Het Rijk dient hierin verandering te brengen door de restschuld onder de NHG te brengen en te laten kwalificeren als ‘eigenwoningschuld’.
5) Stimuleer innovaties in energiezuinige woningen
Het Rijk dient deze crisis te benutten om de ontwikkeling en (ver)bouw van zeer energiezuinige woningen een impuls te geven, door daarvoor tijdelijk een energiepremie ter beschikking te stellen. De koper dient de premie te benutten voor de verlaging van de hypotheek, waardoor energiezuinige nieuwbouw eerder financieel bereikbaar wordt. Deze premie is qua effect vergelijkbaar met de fiscale stimulans voor hybride en elektrische auto’s, die kan oplopen tot een voordeel van 40.000 euro over de eerste vijf jaar voor de koper.
6) Verlaag de btw op grond
In het begrotingsakkoord 2013 is een btw-verhoging naar 21% vastgesteld. Dat betekent dat ook de nieuwbouw fors in kosten zal stijgen en de concurrentiepositie ten opzichte van de bestaande bouw verslechtert. De partijen pleiten ervoor dat ter compensatie het btw-tarief over grond wordt verlaagd naar 6%.
Als sluitstuk bepleiten de partijen een tijdelijk een vorm van deeltijd-WW voor de bouwsector. Zij vragen aandacht voor de kaalslag die in de bouwsector plaatsvindt, waardoor veel vakbekwaam personeel voor de sector verloren gaat. De bouwcapaciteit wordt zo sterk aangetast, dat een aantrekkende productie voor grote problemen zal zorgen. Het behoud van vakbekwaam personeel is voor de komende jaren daarom een halszaak voor de bouw. Gezien de extreme conjuncturele neergang in de bouw stelt de coalitie voor om voor de bouwnijverheid voor een periode van drie jaar een nieuwe vorm van deeltijd-WW in te voeren als sluitstuk van deze voorstellen voor marktherstel.
