Grond in Nederland is schaars, (te) duur en het duurt veel te lang voordat de grond beschikbaar komt voor woningbouw. Zo schrijft minister De Jonge in een brief aan de Tweede Kamer. Met een modernisatie van het grondbeleid wil De Jonge de woningbouw sneller en goedkoper maken. Project- en gebiedsontwikkelaars, verenigd in NEPROM, sluiten zich aan bij een snellere inzet van het grondbeleidsinstrumentarium om de gebiedsontwikkeling op termijn te versnellen. Om op de korte termijn meer woningzoekenden onder dak te brengen moeten er voortvarend bouwlocaties worden aangewezen waar snel en goedkoop bouwen nú al mogelijk is.
Behoefte aan een actiever grondbeleid
Gemeenten actiever laten meedoen op de grondmarkt en het beleid actiever te voeren zal volgens NEPROM op de lange termijn zeker bijdragen aan versneld bouwen maar daarvan mag niet verwacht worden dat het morgen al gaat helpen. Jan Fokkema, directeur NEPROM, vindt het huidige grondbeleidsinstrumentarium eigenlijk helemaal niet slecht: "Het moet alleen beter en actiever ingezet worden. Door de vastgoedcrisis van 2008 zijn veel gemeenten vervallen in facilitair grondbeleid, terwijl er momenteel behoefte is aan een veel actiever gemeentelijk opereren op de grondmarkt, waarin de gemeente het hele spectrum aan instrumenten inzet om plannen gerealiseerd te krijgen. Zelf grond aankopen kan daarbij horen." NEPROM is positief gestemd over de grotere rol die hier ligt voor het Rijksvastgoedbedrijf in de vorm van financiering van gemeentelijke grondverwerving, maar sluit de aankoop van bouwgrond door ontwikkelaars – in overleg met gemeenten - niet uit als de afspraken die zij kunnen maken met grondeigenaars passender zijn.
Grondprijzen niet eindeloos rekbaar
NEPROM is niet over alle onderdelen van de plannen enthousiast. Een van de genoemde punten in De Jonge zijn brief is de planbatenheffing. Dergelijke maatregelen vereisen volgens NEPROM eerst grondig onderzoek. Volgens Fokkema wordt het afromen van de waardestijging, als gevolg van een bestemmingswijziging, een ingewikkeld proces met weinig kans van slagen: "Op die manier zal de woningbouw eerder vertragen dan versnellen. Gemeenten hebben met de nieuwe Omgevingswet al heel veel mogelijkheden om geld uit de grond te halen, met straks twee verschillende vormen van kostenverhaal, het wettelijke instrument van de financiële bijdrage en de vergaande bevoegdheid om de woningbouw te programmeren, zoals tweederde van de woningen onder de € 355.000,- of onder de € 1.000,- huur per maand. Nog een extra belastingheffing als straf op bestemmingsverandering voegt financieel voor de gemeente niets toe en werkt vooral ontmoedigend."
Hetzelfde doel voor ogen
Project- en gebiedsontwikkelaars gaan voor dezelfde uitkomst als De Jonge, namelijk de woningbouw versnellen zodat de krapte op de Nederlandse woningmarkt zo snel mogelijk teruggedrongen kan worden. Om op de korte termijn meer woningbouw te realiseren is het noodzakelijk dat er meer bouwlocaties worden aangewezen waar snel en betaalbaar gebouwd kan worden. De focus ligt nu op binnenstedelijke locaties waar de kosten oplopen en de procedures te lang duren. Fokkema: "Er zijn talloze grootschalige uitleglocaties waar de grond relatief goedkoop is aangekocht en waar snel gebouwd zou kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan Gnephoek, Rijnsburg en Oosterwold. Maar er zijn ook veel kleine locaties aan de randen van steden en dorpen die snel ontwikkeld kunnen worden." Alleen op die manier kunnen we op de korte termijn echt wat betekenen voor woningzoekenden.
