DVDP zet toon voor nationale agenda
Ruim 650 professionals die zich tijdens de Dag van de Projectontwikkeling (DVDP) bogen over de vraag: waar gaan we heen met het wonen, werken, winkelen en verblijven in Nederland? Daartoe geïnspireerd en gevoed door inleidingen, workshops en gesprekken. Een impressie van het hoofdpodium, waar de plenaire presentaties en discussies plaatsvonden.
Vijf jaar DVDP: het eerste lustrum voor een evenement dat niet meer weg is te denken uit de agenda. Traditie is inmiddels dat elk jaar een popsong als leidmotief klinkt. Dit jaar was dat ‘I can see clearly now’, vertolkt door Johny Nash in 1972 maar door velen inmiddels op de plaat gezet. ‘Gone are the dark clouds’, dat gevoel was inderdaad volop aanwezig. ‘We kunnen weer vooruit kijken’, zoals NEPROM-directeur Jan Fokkema het verwoordde. En dat gebeurt ook volop: NEPROM heeft onder de noemer van ‘De Nieuwe Opgave’ de laatste maanden hard gewerkt aan haar visie op de ruimtelijke inrichting van Nederland, als bijdrage aan de Nationale Omgevingsvisie. Bart van Breukelen presenteerde de visie op hoofdlijnen. ‘Er is behoefte aan een gedeeld beeld. Geen blauwdruk, maar wel een inspirerend verhaal op een hoger schaalniveau. Laten we daar samen aan gaan werken.’
Automobiliteit
Inspiratie over hoe de automobiliteit in onze netwerkstad zich gaat ontwikkelen kwam van Kenan Aksular, partnership manager bij BMWi – de innovatietak van de Beierse autobouwer. De ambitie is om mobiliteit compleet nieuw vorm te geven en de eindgebruiker daarbij compleet te ontzorgen. Dat gebeurt met elektrische en straks zelfsturende auto’s, ingepast in het stedelijk ecosysteem (inclusief eigen stroomvoorziening en collectief gebruik).
Nationale ruimte-agenda
De roep om een nationale ruimte-agenda werd onderschreven door Rijksbouwmeester Floris Alkemade en BNA-voorzitter Nathalie de Vries. De laatste gaf aan dat architecten hier al volop mee bezig zijn: ‘Hou houden de kwaliteiten van de Nederlandse stad in stand – inclusief het groen – terwijl we ondertussen inzetten op verdichting. Ontwerpers kunnen partner zijn in die zoektocht naar de nieuwe stad.’ Alkemade verbreedde de opgave naar de sociale dimensie: ‘Zijn onze steden straks nog wel voor iedereen? Hoe gaan we om met vergrijzing en vereenzaming? Ook voor die maatschappelijke uitdagingen moeten we ontwerpkracht inzetten.’
Wetenschappelijke blik
Twee hoogleraren gaven daarop aan hoe vanuit de wetenschap naar de ruimte in Nederland kan worden gekeken. Maarten Hajer (RUU, hoofdcurator IABR) plaatste kritische kanttekeningen bij het fenomeen smart cities. ‘Technologische ontwikkelingen zijn geen autonome drivers. Je moet zelf ook nadenken hoe je die in stedelijke ontwikkeling inzet.’ Imaginaries zijn daarbij essentieel, aldus Hajer: verbeeldingen van wat er op ons afkomt. Bijvoorbeeld over verdichting: ‘Kunnen we beyond gentrification gaan? Hoogwaardig wonen toevoegen, zonder de huidige bewoners uit de stad te drukken.’
Uit de analyses van Pieter Tordoir (UvA) bleek dat de geografie van Nederland snel verandert. Verschillen tussen regio’s en steden worden groter, er komen winnaars en verliezers: de ruimtelijke kanteling. De bewegingen van huishoudens tonen het ontstaan van een netwerkstad: de Randstad gaat als één aaneengesloten gebied functioneren. Daar liggen uitstekende ontwikkelingskansen, terwijl die in de krimpgebieden veel minder zijn.
Stukje zingeving
Een heel andere inspiratie kwam van Zuidas-predikant Ruben van Zwieten. ‘Een stukje zingeving aan de vastgoedsector geven’, zo noemde hij dat zelf. Zijn boodschap was echter indringend: ‘U moet uzelf telkens de vraag stellen: wil ik groot worden ten koste van andere mensen, of ten bate van hen?’ Daarbij is niet alleen de rationele linker hersenhelft van belang, maar juist ook de rechter: ‘Intuïtie, empathie, adaptatie. Voed die hersenhelft door naar het theater te gaan en romans en gedichten te lezen. Maar ook: word actief buiten uw sector, help andere mensen. Dat helpt u verder in uw eigen vak.’
Stad en Rijk
Hoe kijkt het Rijk aan tegen de roep om een nationale agenda? Bert van Delden (ministerie BZK) legde het primaat bij de steden: ‘Daar gebeurt het. Steden geven zelf aan waar aan gewerkt moet worden, fysiek en sociaal. Met City Deals haken wij daar in het programma Stad op aan.’ Volgens Hans Tijl (ministerie I&M) is echter ook op een hoger schaalniveau visie nodig: ‘We mogen inderdaad weer gaan dromen over de toekomst van Nederland. Er komen grote vraagstukken op ons af, hoe brengen we die in samenhang verder? De visie van de NEPROM helpt daarbij.’ De Omgevingsvisie van het Rijk wordt geen sturend nationaal ruimtelijk plan à la Vinex, aldus Tijl. ‘We zoeken naar een gemeenschappelijk ontwikkeld beeld.’
Patient journey en customer journey
Andere sectoren en nieuwe technieken kunnen daarbij zeker helpen, zo bleek bij de afsluitende presentaties. Frank de Reij, CEO Meander Medisch Centrum, maakte duidelijk dat de eindgebruiker ook in de medische zorg steeds meer leidend wordt. ‘Klanten sturen de ontwikkeling. De patient journey moet zo soepel mogelijk verlopen, ondersteund door digitale technieken en Lean-werkprocessen.’ De gevolgen zullen ingrijpend zijn, zo voorspelt hij: ‘Doktoren verdwijnen niet, maar ziekenhuizen worden wel 50 procent kleiner.’
Nieuwe media worden ook in de zorg volop ingezet en dat de ontwikkelingen daarin niet stil staan maakte Fundament All Media-directeur Boris Geheniau duidelijk. Jaarlijks bezoekt hij de Inman Connect-beurs in New York City, het mekka op dit gebied. Vier trends liet Geheniau de revue passeren: de woonwensen van millennials (de jongeren geboren na 2000), appification, de block chain (veilig online een huis kopen) en predictive analysis (in de huid van de doelgroep kruipen en daar de marketing op aanhaken).
Al met al een brede en mooie oogst aan bijdragen en inzichten, om in 2016 verder over na te denken. Bij projecten en gebiedsontwikkelingen, maar ook bij visievorming op het hogere schaalniveau – gemeente, regio, Rijk.
Door Kees de Graaf
