Nieuws

 

Interview met Anne Melchers en Liesbeth Siesling (Eneco) over participatie

Het gesprek met Anne Melchers (projectontwikkelaar Wind op Land) en Liesbeth Siesling (omgevingsmanager Warmte & Koude/Leiding door het Midden) vindt plaats in het transparante atrium van het hoofdkantoor van Eneco, in Rotterdam Alexander. We spreken over participatie. Hoe laat ik omwonenden meepraten over mijn project, en zorg ik dat zij er ok mee zijn? We hebben het over draagvlak en acceptatie creëren. 

Naast participatie vormt duurzaamheid een wezenlijk uitgangspunt van de Omgevingswet. Op dit uitermate interessante snijvlak bewegen Anne en Liesbeth zich in hun baan bij Eneco. Anne houdt zich vooral bezig met het bouwen van windmolenparken op land. Liesbeth is met name thuis in de aanleg van stadsverwarming en Warmte Koude Opslag (WKO; oftewel bronwarmte). Zij zijn een logische gesprekspartner voor de NEPROM. Bij het realiseren van energievoorzieningen hebben zij soms contact met leden.

Betrokkenheid en samenwerken
Anne en Liesbeth staan positief tegenover de nieuwe manier van samenwerken die bij de Omgevingswet hoort, en dat stralen ze ook uit. Sterker nog: ze brengen het al in de praktijk, zo veel als mogelijk: Hoe nemen we onze collega’s mee? Wat is de rol van onze aandeelhouders? Want die zijn ook stakeholder. En ook: welke impact hebben onze werkzaamheden op omwonenden? Dat zijn het soort dingen die spelen. 

Betrokkenheid van omwonenden, op een zorgvuldige en transparante manier. Dat is waar Eneco en specifiek Anne en Liesbeth voor staan. Niet alleen om er voor te zorgen dat de bewoners zo min mogelijk overlast hebben, maar ook om op voorhand zo veel mogelijk begrip te creëren en al dan niet reële bezwaren weg te nemen.

Hoe doe je dat?
Liesbeth hecht eraan vooraf goed in kaart te brengen welke issues spelen op de lange tracés die zij begeleidt en het opbouwen van een lange termijn relatie met betrokken stakeholders. Voor het project Leiding over Noord werd er een warmteleiding aangelegd vanaf de Botlek, onder de Maas door, via Vlaardingen en Schiedam om in Rotterdam te eindigen. Waar en hoe ga je graven, tijdens de realisatie? Welke afspraken maak je met de omgeving? Bij de aanleg van de energievoorziening krijgt zij soms met meerdere bevoegde gezagen te maken. Belanghebbenden zijn soms grote bedrijven, met navenante belangen.

Anne toont haar pragmatische aard bij haar aanpak. Bijvoorbeeld door omwonenden bij de benodigde onderzoeken voor vergunningverlening (geluid bijvoorbeeld) te betrekken. Er wordt een werkgroep van bewoners gevormd en die zijn ‘mede-onderzoeker’. Door de dataverzameling gezamenlijk op te pakken of hen een andere rol te geven bij het starten, uitvoeren of beoordelen van het onderzoek. Omwonenden beschikken vaak zelf over veel kennis en het voorkomt dat er achteraf vraagtekens worden gezet bij de wijze waarop het onderzoek is uitgevoerd of bij de uitkomsten. Door een goede relatie met je omgeving op te bouwen ontstaat er vertrouwen, zijn er minder juridische procedures en is het ontwikkeltraject korter.
                                      
Waar houdt samenwerken op en begint beïnvloeding?
Liesbeth snijdt de integriteitskwestie aan, die onvermijdelijk om de hoek komt kijken bij het onderwerp participatie. Hoe zorg je dat je objectief en transparant handelt? En alle omwonenden gelijk behandeld worden? Je wil je als verantwoordelijke wel goed voelen bij de gemaakte afspraken. Ze moeten bij wijze van spreken in de krant verantwoord kunnen worden, als het erop aan komt. Daar mag niet lichtvaardig over gedacht worden.

Anne licht toe dat er binnen Eneco beleid is gemaakt. Afhankelijk van de het type van de energievoorziening en de impact (afstand) en mate (geluid, schaduw) van effecten op de omgeving gelden kaders waarbinnen afspraken gemaakt kunnen worden of voorzieningen mogelijk zijn. Denk daarbij ook aan grondvergoedingen of planschade. Natuurlijk is het belangrijk elkaar als collegae hier scherp op te houden en dingen bespreekbaar te maken, als dat nodig is.

Dat vormt overigens slechts één onderdeel van het ‘community engagement’ beleid van Eneco. Daarin zijn ook andere spelregels te vinden; o.a. over het gezamenlijk opstellen van een zogenoemd ‘participatieplan’. Communicatie tijdens de bouw- en beheerfase vormen daarbij ook een belangrijk aspect.
 
Kies je voor kwetsbaarheid of zekerheid?
Er zijn ook leermomenten te melden door Anne en Liesbeth, door alle ervaring die zij inmiddels opgedaan hebben met participatietrajecten. Het gevolg van een transparante en open houding kan soms ook zijn dat de benodigde zakelijke beslissingen te lang ‘open’ blijven staan. Ook voor Eneco staan er echter grote belangen op het spel. Als je samen met de omgeving wilt bepalen waar grootschalige duurzame energie-opwek kan plaatsvinden, wil je op dat moment geen grondposities innemen. Een andere ontwikkelaar kan dat wel doen en daarmee de kansen voor Eneco verkleinen. En dat voelt niet goed, gelet op alle tijd, energie en geld die er dan al in het participatietraject gestoken is. Gemeenten kunnen dat achteraf vaak ook niet meer verhinderen.

Participatietrajecten van het type waar Anne en Liesbeth mee te maken hebben vergen dus soms ook lef van een gemeente. Dat betekent: tijdige en duidelijke beslissingen nemen en deze verankeren in een beleid, over grondcontracten bijvoorbeeld. Een goed participatietraject mag en hoeft de benodigde doorzettingskracht niet te verhinderen. En specifiek dat aandachtpunt lijkt het meest nuttig om hierbij met de NEPROM-leden te delen.