Op 10 december werd de Actieagenda Bouw gepresenteerd in het Bouwhuis te Zoetermeer. Bij deze bijeenkomst was ook Minister Stef Blok aanwezig. In zijn toespraak gaf de Minister kort aan hoe hij de situatie in de bouw en op woningmarkt ziet. Ook was er gelegenheid tot het stellen van vragen. Hieronder een uitgebreid verslag van deze bijeenkomst.
Minister Blok: "We zitten in hetzelfde schuitje: de bouw en de overheid. En bij verlies moet je ingrijpen, als we dat niet doen dan gaan we van kwaad tot erger. We moeten bezuinigen en dat komt bij een gemiddeld gezin neer op zo'n € 10.000.
Maar als we voorover gebogen zitten te staren naar de cijfers op de spreadsheets om te kijken hoe we er beter uit kunnen komen, komt er gelukkig vaak iemand voorbij met een manier om het slimmer aan te pakken. Zoals in dit geval het Bouwteam. Zij zijn gaan kijken hoe we met de bouwsector beter uit de crisis kunnen komen. De volgende stap is nu gezet met de Actieagenda Bouw. Met deze acties gaan we proberen de motor weer draaiend te krijgen.
Innovativiteit, slimheid en weten waar we naar toe willen, dit alles is nodig om een toppositie te bereiken, en dit betekent dat we voortdurend moeten rennen om in elk geval op dezelfde plaats te blijven. Hoe doen we dat?
Onderwijs; we hebben te weinig aan technisch onderwijs gedaan. Daar is geld voor beschikbaar. Ontslakken; dit is nodig. Het Bouwbesluit is al vereenvoudigd maar hier moeten we mee door gaan. Maar dan niet elk jaar met andere regels. Ook zal de nieuwe omgevingswet snellere procedures moeten krijgen om de ‘time to market’ te verkleinen.
Financieringsvraagstukken; hier liggen kansen. Kees van Dijkhuizen, voormalig Thesaurier-Generaal bij het Ministerie van Financiën, nu Vicevoorzitter RvB bij NIBC, is gevraagd om als verkenner op te treden om met de verschillende partijen te praten en de mogelijkheden te onderzoeken. We gaan op zoek naar een manier om financieringsvraag en aanbod bij elkaar te brengen.
We verwachten nog twee lastige jaren, maar door duidelijkheid te geven op de woningmarkt komen we er op termijn weer goed uit. Het geeft nu een schokeffect, maar het geeft ook zekerheid en perspectief. Consumenten gaan bij deze voorgenomen maatregelen een afweging maken tussen huren en kopen. Als de huren worden aangepast aan de hoogte van het inkomen gaan mensen bij een huur van € 800 sneller nadenken over het kopen van een
huis. We accepteren geen speculatieve financieringen meer, onze ouders hebben ten slotte ook altijd afgelost en dat heeft op de lange termijn toch beter gewerkt. Het is heftig maar we komen eruit.
Vragen uit de zaal
V: "Veel organisaties hebben angst voor de korte termijn. Wat gaat het kabinet daar aan doen?"
A: "Helderheid bieden. De huizenprijzen zijn gedaald, mede op basis van onzekerheid. We hebben een luchtbel in de woningmarkt gecreëerd en met elkaar een veel te grote schuld opgebouwd en onze banken komen daarmee in de problemen. Onze aanpak zorgt voor financiële stabiliteit. Wij denken dat we aan het eind van 2013 aan het einde van de tunnel zijn."
V: "Wat zijn de concrete maatregelen?"
A: "Een restschuld faciliteit, dat is essentieel voor potentiele verhuizers; 20 miljoen voor startersleningen. Er is duidelijkheid gegeven over de Nationale Hypotheek Garantie en de aftrek voor een dubbele hypotheek is met een jaar verlengd. Dus een heel pakket aan maatregelen voor de korte termijn."
V: "Kan er nog iets verwacht worden op het gebied van versoepeling bij hypotheekverstrekking? Bijvoorbeeld voor starters met goede carrièreperspectieven."
A: "Daar wordt nog over gesteggeld. Blok gaat niet beloven dat we dat gaan versoepelen, maar daar waar onduidelijkheid is tussen de AFM en banken, daar wil ik wat aan doen."
V: "En Studentenwoningen?"
A: "We hebben de berekeningen m.b.t. het huurbeleid in handen gegeven van CPB. Zij gaven aan dat 4,5% WOZ voldoende is voor 2 miljard heffing. Hier kwam veel kritiek op. Er moet nu eerst helderheid komen over berekeningen uit rapporten van verschillende instanties. Pas dan kunnen er keuzes gemaakt worden. Naar verwachting in het voorjaar."
V: "We hebben te maken met strakke regels en eisen aan de financiële opzet en dekkingsgraad van pensioenfondsen. De politiek zou de eisen moeten versoepelen om nieuwe financiële arrangementen mogelijk te maken. Is het kabinet bereid deze regels te wijzigen?"
A: "Het is de vraag of het zo is dat er knelpunten zijn m.b.t regels. Een onderdeel is ook de prijs- risicoverhouding. Het lijkt er nu vooral op dat banken, pensioenfondsen en toezichthouders elkaar de loef afsteken. We gaan binnenkort helderheid over geven hoe we hier mee verder gaan. Ook andere mogelijkheden worden onderzocht. Zoals het Deense hypotheekmodel."
V: "Is er nog geld bij de corporaties om de woningen te onderhouden?"
A: "De verhuurderheffing moet zodanig worden vormgegeven dat er geld voor onderhoud overblijft. Aan het Economisch Instituut voor de Bouw wordt de vraag voogelegd of er inderdaad 4 miljard overblijft? Volgens het EIB de hoogte van de WOZ-waarde de crux. Vandaar dat er aanvullende berekeningen worden gemaakt. Volgens de huidige berekening is de contant gemaakte huurwaarde € 570 miljoen, tegen €1,6 mlrd verhuurderheffing. Daar zit dus een gat. Bovendien is de WOZ met 18% gedaald. De pijn zit vooral bij kleine woningen. Het verdient dan ook aanbeveling om de WOZ te gaan differentiëren."
V (van UNETO-VNI): "Het energielabel is belangrijk om inzicht te krijgen in het energiegebruik van woningen, waarom wordt de invoering uitgesteld?"
A: "De 2de kamer is tegen. Dat kost 90 miljoen boete per jaar. We moeten hiermee terug naar Brussel maar linksom of rechtsom, het label komt er. Het duurt alleen wat langer."
V (van BNA): ''Er is een gat van 55% geslagen in innovatievermogen. Het moet geen herhaling van de jaren ‘80 worden, toen gecombineerde financiering in gebiedsontwikkeling geen pretje was. De jaren ‘80 hadden geen kwaliteit. Hoe voorkomen we dat we later spijt krijgen van wat we nu bouwen?''
A: ''Ik heb niet het idee dat er nu geen aandacht voor de kwaliteit is. Ik wil daar graag over praten. Contact met brancheorganisaties, maar ook met ondernemers, de leden van de brancheverenigingen vind ik erg belangrijk. Ik nodig deze mensen graag uit om contact op te nemen en over de bouwkwaliteit te komen praten.''
V (van Woonbond): ''De verhuurderheffing: hoe waarborgt u de betaalbaarheid voor huurders?''
A: ''Door de woontoeslag. Daar hebben we €100 miljoen extra voor uitgetrokken. Mensen met een goed inkomen moeten sociale huurwoningen vrijmaken. Die gaan meer betalen.''
Afsluiting door Elco Brinkman
"Er is spanning in deze zaal. De minister snapt dat heel goed. Wat gaat er in het nieuwe jaar gebeuren? We moeten duidelijk maken dat het nog steeds lonend is om in vastgoed te investeren. We moeten die investeerders met open armen ontvangen. Het gaat immers om waardevolle investeringen, die hun waarde behouden. De komende jaren blijft er vraag naar woningen. Geef ondernemerschap een kans. We moeten de doem die over de hele markt hangt weghalen.
Hypotheken worden wel degelijk afgelost, we leven niet uitsluitend met schulden. Consumenten snappen heus wel dat er afgelost moet worden, en dat sociale huurwoningen er zijn voor de lage inkomens. Maar dan moet het voor particuliere verhuurders wel duidelijk zijn dat investeren in middeldure huurwoningen zinvol is. Ik roep minister Blok op om ook daar iets mee te doen."
Zie ook
› ‘Ik wil Nederland gezonder maken door de woningmarkt te hervormen’ Cobouw 12.12.12
