Nieuws

 

Door Nicolette Zandvliet

Geen lege stoelen bij de bijeenkomst van de NEPROM over integriteit en marktselecties. Het onderwerp mag op een brede belangstelling rekenen. NEPROM-voorzitter Bart van Breukelen benadrukt in zijn opening het belang van het onderwerp voor de sector. Leden realiseren hun projecten in de publieke ruimte en dat vergt maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hij vindt het belangrijk dat er nieuwe stappen gezet blijven worden, ook in de samenwerking met en selectie van marktpartijen door de overheid. Zeker in een groeiende economie.

De gemeente Amsterdam
Pierre van Rossum (directeur Grond en Ontwikkeling) schetst zijn persoonlijke ervaringen met het onderwerp. Menselijk en ernstig tegelijk. Hoe wapenen markt en overheid zich daartegen? Vooral als er sprake is van een grijs gebied. Met wie doe je zaken? Op welke uitnodiging ga je in? Belangrijk is niet alleen naar de partij, achtergrond, intenties en harde feiten te kijken, maar ook welke gevolgen een beslissing (ja of nee) kan hebben.

Tabitha Visscher (Adviseur integriteit gemeente Amsterdam) licht toe dat het beleid van de gemeente gericht is op het niet aangaan ofwel het niet laten voortbestaan van contracten met ‘foute’ partijen. Dat is breed ingezet en richt zich niet alleen op de vastgoedsector. Met betrekking tot vastgoedtransacties richt het beleid zich op het gebruik van een integriteitsclausule, de Beleidsregel Integriteit en Overeenkomsten, de (aangescherpte) wet Bibob en de beleidslijn Bibob en vastgoedtransacties.
                              
Bij selecties wordt extra op duurzaamheid gelet en een integriteitstoets (screening) gedaan. Die is bedoeld om te weten met wie je zaken doet (UBO) maar ook om de betrouwbaarheid en draagkracht van een partij te toetsen. Dit om te voorkomen dat de gemeente onbedoeld strafbare feiten faciliteert, en om Amsterdam prettig en aantrekkelijk te houden.

In principe wordt het Bibob-formulier en openbare informatie gebruikt. Afhankelijk van de eventuele risico’s kan er opgeschaald worden. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij vragen over de juridische of financiële constructie, opmerkelijke adviseurs of simpelweg een (te) mooi verhaal, zonder concreet plan.

Er kan dan nadere informatie opgevraagd worden bij de persoon zelf, aanvullende informatie kan geraadpleegd worden (indien toegestaan, bij politie en justitie bijv.) of er kan een advies gevraagd worden bij het landelijke bureau Bibob. Dat resulteert er soms in dat er niet, of onder andere voorwaarden zaken gedaan wordt met iemand.
                                                             
Altijd zelf blijven nadenken 
Jan Fokkema (Directeur NEPROM) schetst het integriteitsbeleid en de rol van de NEPROM. Hij gaat o.a. in op de Gedragscode, het Transactieregister, de Commissie Gedragscode en het Integriteit Overleg Vastgoedmarkt. Allemaal bedoeld en opgesteld om het zelfreinigend vermogen van de sector te bevorderen. Maar niet in beton gegoten. Het gaat tenslotte niet alleen om regeltjes maar ook om de cultuur.

De sector is gevoelig vanwege de ingewikkelde juridische en financiële constructies die gebruikt worden, omdat de vastgoedketen lang is en omdat de waarde van het vastgoed soms lastig te taxeren is. Daarom wil de NEPROM graag met gemeenten samenwerken om de lat hoog te houden. De relatie met het publieke domein wordt door Jan Fokkema benadrukt.

Screenen van zakelijk partners
In interactieve vorm legt Frans de Lange (senior compliance officer BPD) uit hoe zakelijke partners gescreend worden bij BPD. Maar niet voordat de zaal geprikkeld wordt om uit te leggen waarom er gescreend wordt. Frans de Lange geeft aan dat de noodzaak om te screenen ook daadwerkelijk gevoeld moet worden, intern. Niet omdat het moet…

Naar aanleiding van de vraag: “hoe goed kent u uw zakenpartners” blijkt hoe de link gelegd zou moeten worden tussen risico’s en diepgang van de screening. Bij BPD kijkt men in dat kader naar het product en de partner. Hoe groter het risico, hoe uitgebreider de screening. Van eenvoudig, via normaal naar uitgebreid. De UBO, de vennootschapsrechtelijke structuur en de inhoud van de te maken afspraken komen onder andere aan bod in een uitgebreide variant. Openbare bronnen, een VOG, een UBO-formulier en bedrijven als Graydon/LexisNexis kunnen helpen om meer inzicht te krijgen. Dit leidt tot een integriteit-risicokwalificatie en daar zijn (voor bevoegdheid en besluitvorming) consequenties aan verbonden.

Afrondend: de NEPROM blijft in gesprek met haar leden, de gemeente Amsterdam en andere gemeenten over dit onderwerp. Amsterdam geeft aan geen uitzonderingspositie te willen maken voor NEPROM-leden (of die van andere brancheorganisaties). Men wil wel meedenken over het bevorderen van het zelfreinigend vermogen in de sector.