In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november heeft NEPROM tijdens het zomerreces een aantal aandachtspunten met betrekking tot de woningbouw meegegeven aan de programmacommissies van de partijen. In het belang van de woningzoekenden, nu en in de toekomst, dient het nieuwe kabinet op zowel de korte als lange termijn maatregelen te treffen om de uitdagingen in de woningbouw zo snel en goed mogelijk het hoofd te bieden.
Actieagenda Wonen
In 2021 heeft NEPROM samen met 33 andere organisaties in een brede wooncoalitie de Actieagenda Wonen opgesteld om eensgezind en gezamenlijk de uitdagingen in de woningmarkt aan te pakken. De hierin benoemde aandachtspunten en gevraagde acties m.b.t. de woningbouw richten zich primair op de (middel)lange termijn en zijn volgens NEPROM nog onverminderd actueel en opportuun. Enkele acties brengt de vereniging met een aantal accenten opnieuw onder de aandacht.
Door de dip heen bouwen
De economische tegenwind en sterk gestegen rente vragen daarnaast trefzekere, aanvullende, kortetermijnacties van het Rijk. Hoewel daarmee de scherpe terugval in bouwproductie slechts gedeeltelijk kan worden opgevangen, bepleit NEPROM wel die acties snel te ondernemen, om de langetermijnschade zoveel mogelijk te beperken. De focus ligt hierbij op de Startbouwimpuls en de Doorbouwgarantie. Samenvattend doet NEPROM de volgende concrete voorstellen:
1. Een minister voor Wonen en Ruimtelijke Ontwikkeling
Er wordt een minister voor Wonen en Ruimtelijke ontwikkeling aangesteld, met meer middelen te besteden om mee te kunnen sturen. De opdracht van de minister daarbij dient breder te zijn: wonen is voor iedereen een basisbehoefte.
2. Een bestuurscultuur gericht op daadkracht en samenwerken
Alle partijen moeten oprecht willen doorgronden wat gezamenlijk in de uitvoering nodig is om van beleid naar plannen naar realisatie te komen met een resultaatgerichte uitvoeringsorganisatie, en bereid zijn om dat mogelijk te maken en daarop te sturen.
3. Voldoende woningbouwlocaties
• Er worden op een met Vinex vergelijkbare manier bestuurlijke afspraken gemaakt met regio's en gemeenten over te produceren woningaantallen in de komende 10 jaar op concreet te benoemen locaties.
• Hierbij wordt ook gekeken naar buitenstedelijke locaties. Volgens het principe 'straatje er bij', en ook grootschalige locaties aan de randen van stedelijk gebied, die bij uitstek geschikt zijn voor grotere aantallen betaalbare woningen.
• Deze afspraken dienen te worden gekoppeld aan Rijksbijdragen.
4. Wet versterking regie volkshuisvesting
• Regie dient het Rijk in de eerste plaats op basis van wederzijds begrip en bestuurlijke afspraken te voeren, in combinatie met financiële middelen.
• Op basis van de huidige Wet ruimtelijke ordening (straks Omgevingswet) kan de minister al woningbouwlocaties aanwijzen waar woningbouw plaats mag vinden en daarmee gemeenten overrulen. De wet regie volkshuisvesting moet ervoor zorgen dat de minister het totale aantal te realiseren nieuwbouwwoningen en met name het noodzakelijke aandeel sociale huurwoningen bij tegenwerkende gemeenten kan afdwingen.
5. Monitoringsysteem
Om een beter beeld te krijgen van de plancapaciteit, op basis waarvan de Woondeals zijn gesloten, wordt prioriteit gegeven aan het opzetten van een landelijk, uniform en op gemeentelijk niveau door overheid en markt gevoed monitoringsysteem.
6. Betaalbaarheid
• Om voldoende beschikbaarheid van sociale woningbouw te realiseren is het wettelijk afdwingen daarvan desnoods nodig. Het wettelijk afdwingen van meer woningen in het middensegment is echter doorgeschoten. Maak bestuurlijke afspraken omtrent woningen in het middensegment in plaats van een wettelijk kader, en geef gemeenten meer ruimte en flexibiliteit daarin.
• Grotere inzet op doorstroming. Nieuwbouwkoopwoningen in het middensegment zorgen via doorstroming ervoor dat ook voor starters betaalbare woningen beschikbaar komen.
• Splits het stelsel WWS op in sociale huur en middenhuur, om kwaliteit beter te kunnen waarborgen en excessen te voorkomen.
7. Startbouwimpuls
De Startbouwimpuls wordt ook in 2024 en 2025 beschikbaar gesteld en het beschikbare budget wordt afgestemd op de gebleken noodzaak.
8. Doorbouwgarantie
De Doorbouwgarantie wordt ingevoerd. Dit zal ervoor zorgen dat de bouw van vrijesectorkoopwoningen bij een tekortschietende vraag toch gestart wordt, en daarmee ook de bouw van middeldure woningen en sociale huurwoningen in hetzelfde project. Het gaat echt om een garantie, en nadrukkelijk niet om een subsidie of een opkoopfonds.
