Default

 

Ruim een jaar nadat het ‘Didam-arrest’ is gewezen door de Hoge Raad, blijken duidelijk de gevolgen in de praktijk. Welke mogelijkheden zijn er nog voor marktinitiatieven? Hoe kunnen de regels uit het arrest zo praktisch mogelijk invulling krijgen en toegepast worden? Waar moet je daarbij op letten? Marc Houweling (partner bij Van der Feltz advocaten) neemt je mee in de laatste ontwikkelingen. Ritu Geelhoed (jurist bij Rabo SmartBuilds), Kiran Basant (senior jurist vastgoed en grondzaken bij de Gemeente Woerden) en Helen Amerika (commercieel manager real estate and urban development bij Arcadis) gaan met elkaar in gesprek over hun ervaringen met en visie op het arrest.

Na de druk bezochte en zeer goed gewaardeerde sessie over Geluk en Gezondheid op de DVDP 2022 organiseren Syntrus Achmea, Blauwhoed en Juli Ontwerp op de DVDP 2023 een vervolgsessie. Hierin laten ze zien dat er echt werk gemaakt wordt van het denken in Geluk & Gezondheid en wordt er een concreet uitgewerkt plan gepresenteerd waarin de principes van het PvE Geluk & Gezondheid zijn toegepast en onderbouwd met onderzoek, tools en lessen uit de omgevingspsychologie. We bespreken eerst ‘de gelukkige en gezonde draad’: een diversiteit aan onderzoeken, acties en producten waaraan we gezamenlijk hebben gewerkt in de afgelopen jaren, zoals de onderzoeken naar thuiswerken en de determinanten van woongeluk (in samenwerking met het Happiness lab) en ons Geluk & Gezond diner in november 2022. Maar ook de basisprincipes van het PvE Geluk & Gezondheid, het woonconcept voor senioren Samen Zelfstandig en het Welzijnslabel. Aan de hand van een overzicht van relevante onderzoeken in de omgevingspsychologie licht Pim de ontwerpkeuzes toe bij een concrete toepassing van het woonconcept Samen Zelfstandig in een gezamenlijk project. De DVDP 2022 gaf inzicht in de hardware, software, orgware en mindware elementen die belangrijk zijn om geluk en gezondheid bij bewoners te stimuleren. Aan de hand hiervan gaan we in de ‘Geluk & Gezond Parade’ tijdens de DVDP 2023 interactief aan de slag met een vervolgstap om de impact voor bewoners nog groter te maken.

Dat participatie moet, weten we inmiddels wel. Minder bekend is hoe je het ook slim kunt inzetten. Bijvoorbeeld door naast omwonenden ook toekomstige bewoners een plek te geven in de participatie. Dat gebeurt in het project Bredius in Muiden waar Slokker Vastgoed en De Wijde Blik voor de participatie samenwerken met corporaties G&O en Dudok Wonen. Door geïnteresseerden vroeg te werven maak je niet alleen een vroege start met het aanleggen van leads, je kunt gemeenteraadsleden ook laten zien dat er meer belangen spelen dan alleen die van omwonenden. En last but not least, de groep van geïnteresseerden vormt ook een uitstekende markttoets voor je woonaanbod. Leer meer van Arjan Kaashoek en Theo Dohle van De Wijde Blik– en hoor de ervaringen van ontwikkelaar Slokker Vastgoed.

Hoe ga je om met werkdruk en stressgevoelens? Wat is mindfulness? Hoe pas ik mindfulness toe en houd ik mijn aandacht bij belangrijke zaken. Hoe vindt je rustmomenten in je drukke werkomgeving? Iedereen wil graag gelukkig zijn in zijn of haar werk. Het woord werkgeluk kom je tegenwoordig overal tegen. Maar wat is het eigenlijk? En hoe kom je van werkdruk naar werkgeluk? Je kunt er zelf mee aan de slag, en dat begint met het kennismaken met de pijlers waarop mindfulness is gebaseerd: purpose, engagement, resilience en kindness. De essentie van deze workshop is gericht op het kennismaken met mindfulness en de technieken, waarbij aandacht wordt besteed aan werkgeluk, stressherkenning, stressreductie en timemanagement. Tijdens deze sessie krijg je door middel van oefeningen en tips nieuwe inzichten, waardoor je je ervan bewust wordt dat je zelf iets te kiezen hebt. Kenmerkend is de laagdrempeligheid en de nuchterheid, zonder zweverig gedoe.

De wereld verkeert niet in een financiële of economische crisis, maar in een transformatie naar een volgende fase in onze beschaving. Deze transitie raakt bijna iedereen en heeft grote invloed op ons leven en werk. Tijdens deze sessie verschaft Ruud Veltenaar duidelijkheid over de toekomst en biedt hij concrete hoop op een betere wereld. Ben jij klaar voor de toekomst en in staat om ook in turbulente tijden het verschil te blijven maken?

In deze sessie nemen we je mee naar een Nederland zoals dat eruit zou kunnen zien als we natuurlijke oplossingen kiezen voor onze complexe opgaven. Een aantrekkelijk vergezicht. Deze hoopvolle toekomstvisie van de WUR, NL2120, is een positief ‘het kan wel!’ verhaal. Maar het vergt actie vandaag de dag om daar te komen. Om de brug te slaan tussen vandaag en de lange termijn publiceerde NL2120 initiator Tim van Hattum afgelopen najaar het boek Only Planet, met 7 routes richting die gedroomde groene toekomst. Wie de Dag van de Projectontwikkeling bezoekt werkt elke dag aan dat Lange Termijn Nederland. Bij elke schop die de grond in gaat is het van groot belang rekening te houden met de toekomst. De grote opgaven rondom klimaat en biodiversiteit dwingen ons steeds meer tot lange termijn denken maar de vraag is: hoe lukt het om het lange termijn denken in te brengen in de dagelijks werkpraktijk? Kom naar deze werksessie als je geïnspireerd wilt worden door NL2120 en zin hebt om samen de vertaalslag te maken naar je eigen werkpraktijk. Je gaat weg met concrete stappen die je morgen kunt zetten richting de groene stad van de toekomst. Deze sessie wordt gefaciliteerd door Tim van Hattum (WUR, initiatiefnemer NL2120 en auteur Only Planet, klimaatgids voor de 21e eeuw) en Mariette van Muijen (Strategiemakers, facilitator NL2120)

In maart stuurde minister de Jonge de Maatlat voor een groene, klimaatadaptieve gebouwde omgeving naar de Tweede Kamer. Deze maatlat geeft een kader aan landelijke eisen voor het voorkomen van wateroverlast, overstromingen, hitte, bodemdaling, droogte en wil de biodiversiteit verbeteren. Leon Valkenburg van TAUW, Daniëlle Freriks van Ministerie BZK en Rik Heinen, ministerie van IenW lichten de maatlat toe. Martijn van Gelderen van BPD licht de resultaten van eerder al doorgerekende projecten toe. Hoe ingrijpend zijn deze eisen?

Op 28 maart zond minister Hugo de Jonge een brief naar de Tweede Kamer waarin hij aankondigde dat de ambitie wordt geïntensiveerd om gronden en gebouwen in het bezit van het Rijk te benutten voor maatschappelijke doelen waaronder woningbouw. Het Rijksvastgoedbedrijf beheert een omvangrijke en diverse vastgoedportefeuille die op dit moment bestaat uit 82.615 hectare grond en 11,7 miljoen m2 gebouwen. Het Rijk wil met zijn vastgoed en grondpositie onder andere een bijdrage gaan leveren aan het terugdringen van de woningnood door extra betaalbare huur- en koopwoningen te realiseren. Daartoe zal binnen het RVB een nieuwe directie opgericht worden, voorlopig aangeduid met ‘Ontwikkeleenheid’. Deze eenheid richt zich op het transformeren van rijksgronden en -gebouwen om bij te dragen aan de woningbouw, maar ook andere ruimtelijke opgaven en beleidsprioriteiten. In het eerste deel van de sessie tijdens de DVDP licht Tessa Flantua (Hoofd afdeling Verkoop & Gebiedsprojecten) de oprichting van een Rijks Ontwikkeleenheid en de verdere uitwerking daarvan nader toe. In het tweede deel neemt Anneloes van Boxtel (Projectdirecteur Rijksvastgoedbedrijf) de deelnemers mee in enkele actuele opgaven en gerealiseerde (woningbouw)projecten van het RVB. Abdessamed Azarfane (projectontwikkelaar bij Being) en Bas Meijs (Directeur Stadsontwikkeling bij gemeente 's-Hertogenbosch) zullen als eerste kort reageren op de presentaties van het RVB waarna er veel ruimte is voor vragen en debat. Deze sessie wordt begeleid door Desirée Uitzetter (voorzitter NEPROM bestuur en Directeur Gebiedsontwikkeling bij BPD).

Er is weer volop discussie over het grondbeleid. Die speelt in de vakwereld, onder academici en in de politiek. Het grondbeleid kan een sleutelrol spelen bij het realiseren van ruimtelijke doelen zoals de woningbouw, energie- en landbouwtransitie. Voldoet het grondbeleid nog wel? Moet het grondbeleid worden bijgeschaafd of rigoureus worden aangepast? Heleen Aarts, CEO van Amvest, Adrian Los, directeur Stedelijke ontwikkeling bij de gemeente Leiden en Irene Jansen, directeur Ruimtelijk beleid BZK, gaan graag met u de discussie aan!

In de komende jaren moeten er heel veel betaalbare koopwoningen gebouwd gaan worden in Nederland. Alleen goedkoper bouwen is niet genoeg. Welke oplossingen zorgen ervoor dat deze woningen bereikbaar zijn voor starters en doorstromers vanuit sociale huur? Hoe kan het opstellen van een Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen en de nieuwbouw van KoopStart woningen hieraan bijdragen? In deze sessie gaan Simone van de Kuit (directeur-bestuurder Stichting OpMaat) en Johan Conijn (directeur Finance Ideas en emeritus-hoogleraar woningmarkt aan de Universiteit van Amsterdam) in gesprek over de voor- en nadelen van verschillende oplossingen voor betaalbaar wonen en deze vanuit verschillende hoeken belichten. Peter Immers (gebiedsontwikkelaar BPD) vertelt over de ervaringen van BPD met KoopStart en de mogelijkheden om de nieuwbouw betaalbaar te maken voor middeninkomens. Deze sessie zal geleid worden door Tobias Verhoeven (NEPROM-bestuurslid en Directeur bij Synchroon).

Bouwen in hout wint snel aan populariteit in het streven naar duurzame woningbouw. Maar zijn de bouwsector en de toeleverende industrie voldoende voorbereid op een grootschalige toepassing van hout in de (woning)bouw? Hoe ziet de markt voor houtbouw eruit? Hoe start je als opdrachtgever met houtbouw en is vastgoedontwikkeling in hout heel anders dan we gewend zijn? Waar moet je rekening mee houden? Tijdens deze praktisch ingestoken sessie gidsen Pablo van der Lugt eigenaar en Senior Sustainability concultant bij Green Matters Consultancy, Sander Woertman Lente-akkoord programmaleider, Dick van Ginkel technisch innovatie manager bij TBI Woonlab, Viviane Regout CEO bij Lister Buildings en Hidde Proost commercieel directeur bij Startblock, je door deze nieuwe wereld.

In deze sessie deelt Jannes van Loon, woningmarktonderzoeker bij WoningBouwersNL, zijn scherpe inzichten in de huidige stand van de woningmarkt. Waarom lopen de verkooptijden zo hard op en worden steeds meer projecten ‘on hold’ gezet? Waarom ligt de focus van het overheidsbeleid nog steeds op binnenstedelijk bouwen en wat doet de huidige rente met het budget van woningzoekenden? Samen met gastspreker emeritus hoogleraar mr. Friso de Zeeuw, expert op het gebied van stedenbouw en gebiedsontwikkeling, gaan we op zoek naar de woonwensen van Nederlanders anno 2023 en de reden van de huidige mismatch tussen de woningvraag en het aanbod. Dan is het vervolgens een kleine stap om samen de consumentenvraag te vertalen naar innovatieve nieuwbouwprojecten! Of niet?

Inmiddels zijn nagenoeg alle Regionale Woondeals meer of minder feestelijk ondertekend. Maar nu moeten we naar de uitvoering. En daar gaat het om het organiseren van de samenwerking tussen gemeente, corporaties en de marktpartijen. In deze sessie bespreken we met de deelnemers aan de hand van ervaringen van gemeenten en marktpartijen hoe we dat het beste kunnen organiseren. In Deventer en omgeving is al langere tijd het Platform Wonen Deventer actief, waaraan gemeente, ontwikkelaars, corporaties, bouwers en makelaars deelnemen. Het is een prachtig voorbeeld hoe lokale Woningbouwtafels bij de uitvoering van de woondeals kunnen werken. In het platform wordt gewerkt aan de samenwerkingscultuur, het uit de weg ruimen van vooroordelen en elkaar op een heldere manier aanspreken met veel oog voor de zachte kanten van samenwerken. Daarnaast werkt het platform met een gezamenlijk projectinformatiesysteem (geprofessionaliseerd door de Woningmakers uit Alkmaar) waar de voortgang van de woningbouwprojecten in gemonitord wordt en wat het vertrekpunt is voor het gezamenlijke gesprek hierover. Voorzitter van het Platform Wonen Deventer is André ten Vergert (directeur VanWonen) en onafhankelijk trekker en organisator is Marie-Louise Gasseling (Circle Motion). Zij vertellen in deze sessie over hoe het platform functioneert en delen de lessen die ons kunnen helpen bij de uitvoering van de woondeals. In deze sessie wordt ook een gemeentelijke of regionale bestuurder gevraagd zijn/haar visie te geven op de opzet van de regionale woondeal/versnellingstafels en de relatie met de lokale samenwerkingpraktijk. Met veel ruimte voor het onderlinge gesprek.

Een bal die voortdurend over de schutting vliegt, nauwelijks ruimte voor een zandbak, laat staan voor een zomers verjaardagsfeestje. Meer ruimte, zowel binnen als buiten, is voor veel mensen dé hoofdreden om te verhuizen. Nieuwbouwprojecten komen steeds vaker in deze behoefte tegemoet. Dit doen ze met ‘shared spaces’, waar bewoners onder andere samen tuinieren, spelen en gereedschap delen. De hardnekkige aanname is dat zij zo bijdragen aan de sociale cohesie in de wijk. Maar is dat zo? Hoe stimuleer je cohesie? Stijn Tholhuijsen (Heijmans), Hanneke Posthumus (Universiteit Utrecht) en Eline van Remortel (Earthwatch Europe) beantwoorden die vraag samen met de deelnemers aan de hand van een case: de nieuwbouwwijk Maanwijk in Leusden. Ze staan stil bij de interventies bij de inrichting en inregeling van deze wijk en de rol van citizen science. Meld je aan en discussieer mee!

Het ministerie van BZK wil tempo maken met het bouwen voor ouderen. Van de 900.000 nieuw te bouwen woningen zijn er 290.000 voor de brede doelgroep senioren. Aan de markt en corporaties de vraag om deze te gaan realiseren. Maar, senioren zijn kritisch als het gaat om een nieuwe woning en zoeken naar woonvormen met aandacht voor ontmoeten, welzijn en ook zorg. Hoe pakken gemeenten, ontwikkelende en ontwerpende partijen deze opdracht aan? In deze workshop belichten we verschillende invalshoeken en gaan wij met u in discussie. De woonopgave in onze vergrijzende samenleving wordt neergezet door Annette Duivenvoorden (Platform31). Vervolgens gaat Evelien van Veen (Woonwerk Architecten) in op drie toekomstbestendige woonvarianten voor senioren. Aan de hand van gerealiseerde voorbeelden belicht Sander Oosterhuis het perspectief van de gemeente Zwolle op de bouw voor senioren in de stad. Tot slot nemen Marcel de Boer (Manager Vastgoedontwikkeling Woonzorg Nederland) en Rogier de Lint (U.Minds) ons mee in de ervaringen die Woonzorg Nederland heeft opgedaan met nieuwe woonconcepten en formules voor ouderen. Vanuit die ervaring geven zij aan de hand van gerealiseerde en in ontwikkeling zijnde projecten hun visie op waar de woonbehoefte van verschillende groepen ouderen zich naar toe ontwikkelen en hoe Woonzorg Nederland daar conceptueel op inspeelt.

Het oude industrie-en bedrijventerrein de Binckhorst transformeert naar een nieuwe hoogstedelijke stadswijk waar wonen en werken in de toekomst hand in hand moeten gaan. I’M BINCK – het onafhankelijke gebiedsplatform van en voor de Binchorst, dat al sinds 10 jaar actief is in het gebied, werkt samen met ondernemers, ontwikkelaars en bewoners aan de toekomst van de Binckhorst als een inclusief, authentiek en circulair werk- en woongebied. Ga mee op tour langs enkele nieuwe en inspirerende projecten in deze nieuwe wijk.

Hoe ga je om met werkdruk en stressgevoelens? Wat is mindfulness? Hoe pas ik mindfulness toe en houd ik mijn aandacht bij belangrijke zaken. Hoe vind je rustmomenten in je drukke werkomgeving? Iedereen wil graag gelukkig zijn in zijn of haar werk. Het woord werkgeluk kom je tegenwoordig overal tegen. Maar wat is het eigenlijk? En hoe kom je van werkdruk naar werkgeluk? Je kunt er zelf mee aan de slag, en dat begint met het kennismaken met de pijlers waarop mindfulness is gebaseerd: purpose, engagement, resilience en kindness. De essentie van deze workshop is gericht op het kennismaken met mindfulness en de technieken, waarbij aandacht wordt besteed aan werkgeluk, stressherkenning, stressreductie en timemanagement. Tijdens deze sessie krijg je door middel van oefeningen en tips nieuwe inzichten, waardoor je je ervan bewust wordt dat je zelf iets te kiezen hebt. Kenmerkend is de laagdrempeligheid en de nuchterheid, zonder zweverig gedoe.

In Utrecht komt één van de grootste binnenstedelijke autovrije wijken van Nederland. 6.000 woningen op ‘34 voetbalvelden’. Door de auto’s uit de wijk te verbannen, is er ruimte voor deze hoge dichtheid, en ook voor een groene invulling van de openbare ruimte. Hoe zorg je dat het werkt? Hoe neem je mensen mee? Tegen welke vragen loop je aan? Marco Broekman, architect en partner BURA urbanism Finn van Leeuwen, projectmanager Mobiliteit gemeente Utrecht Maarten Stam, ontwikkelingsmanager AM Claudia Bouwens, Programmaleider energie en duurzaamheid NEPROM

In zijn sessie schetst Josse de Voogd een portret van het Nederland van nu. De uitslagenkaarten van verkiezingen vormen zijn reisgids. Het stemgedrag kan gezien worden als een barometer. Een lage opkomst en veel stemmen op protestpartijen weerspiegelen vaak de problemen en kwetsbaarheden in een regio of woonwijk. Opvallend is verder onder meer de relatie tussen maatschappelijk onbehagen en het ervaren van een slechte gezondheid. Naast aandacht voor regionale verschillen gaat de Voogd in op contrasten binnen steden en dorpen. Elke wijk trekt specifieke bewoners met specifieke voorkeuren qua leefstijl, maatschappelijke positie en stemgedrag. Ofwel: wat je bouwt krijgt een kleur

Minister De Jonge kondigde eind vorig jaar aan om naast de MPG ook een norm voor de uitstoot van CO2 tijdens de bouw van woningen te introduceren. Dit sluit aan bij het streven van veel ontwikkelaars en bouwbedrijven en ook bij het voornemen van de NEPROM om deze route te verkennen. Noor Huitema, mede-oprichter van Copper8, geeft inzicht in actuele ontwikkelingen rond de CO2-rekenmethode, wat de impact kan zijn op de bouwsector en de mogelijkheden voor Paris-proof bouwen. Maaike Perenboom van Synchroon en Jan Willem Makhorst van Syntrus Achmea delen hun visie en praktijkervaring op het gebied van CO2-monitoring en uitstootreductie. Het NEPROM-bestuur heeft recentelijk besloten om tot een tijdspad te komen met reductiedoelstellingen t.a.v. de CO2-uitstoot tijdens de bouw van woningen. NEPROM-directeur Jan Fokkema modereert de sessie en licht het voornemen van de NEPROM nader toe. Tijdens de sessie voeren de deelnemers het gesprek over nut en wenselijkheid van deze aanpak, hoe die zich verhoudt tot de MPG-normering en wat de praktische haalbaarheid is.

Woningbouwprojecten zijn sneller te ontwikkelen, met minder mensen en dus goedkoper. Vorig jaar onderzochten Evelyn Rademaker, partner Fakton Executives, en Annius Hoornstra, stads- en gebiedsontwikkelaar de mogelijkheden van parallelle woningbouwontwikkeling. Dit kan de ontwikkeltijd verkorten van zes naar twee jaar. Maar het vraagt wel om andere dynamieken in werken en denken. Tijdens deze themasessie geven Evelyn, Annius Hoornstra en Anke Sieverink, beleidsmedewerker Woningbouwbeleid ministerie van BZK toelichting op deze manier van werken en de stappen die gezet moeten worden.

In het kader van “verbeter jezelf, begin bij de wereld” kunnen we niet om morele vraagstukken heen. Wat betekent ethiek in gebiedsontwikkeling? In de parallelsessie “Schoonheid is een Grondrecht” adresseren we die morele kant. Schoonheid neemt de gebruiker van de stad serieus, die heeft recht op een mooie en geïnspireerde omgeving. Schoonheid is daarin veel meer dan esthetiek - het gaat ook over het raken op een dieper niveau. Leo Versteijlen heeft een lange ervaring als ontwikkelaar en zal in deze sessie zijn persoonlijke ervaringen en opvattingen inbrengen. Jasmijn Ponsen van SITE vertelt als jonge gebiedsontwikkelaar wat schoonheid in haar werk betekent. Filosoof Hans Schnitzler zal reflecteren en de zaal bevragen op de ethische vraagstukken van gebiedsontwikkeling en schoonheid in het bijzonder.

Arno van Doorn gaat actief met de deelnemers aan de slag om te oefenen in communiceren. Dit gaat niet over empathie tonen, maar over woordkeus. Over denken in perspectieven en in denkstijlen. Kijken we naar de mens vanuit het perspectief Nederland als platteland of vanuit Nederland als stad. Om maar een voorbeeld te noemen. Filosofisch en toch heel praktisch. Morgen al toe te passen. Internet heeft met honderden kabels, duizenden satellieten en miljoenen computers de wereld veranderd. Wij leven nu in een informatiesamenleving, maar werken en denken nog volgens elitair-feodale patronen of die uit de sfeer van burgerlijke-verlichtingsideologie. Bestuurders en wetenschappers ervaren ondermijning en twijfels aan hun gezag en betrouwbaarheid. Wat of wie in de ene samenleving ‘goed en belangrijk’ is, hoeft dat in een andere samenleving niet meer te zijn. Dat kenmerkt wetenschappelijke revoluties net zo goed als de huidige paradigmatische verandering van de wereld waarin wij werken, wonen en leven. Succes in de nieuwe informatiesamenleving vereist fundamenteel andere vaardigheden. Daarover gaat het in deze sessie. Arno van Doorn studeerde communicatiewetenschap en wijsbegeerte en schreef met Betekenisvolle Samenleving en Verbeter jezelf, begin bij de wereld een nieuwe filosofie voor het informatietijdperk en de internetsamenleving. Daarvoor gaf hij enkele jaren de cursus 'Waarom wij denken zoals wij denken'.

Hoewel de woningmarkt zich op dit moment op een kantelpunt bevindt, is een betaalbare woning voor veel starters onbereikbaar. Wij gaan tijdens de sessie dieper in op de ontwikkeling van dé betaalbare starterswoning van de toekomst. Kan door middel van slimme, efficiënte en compacte woningplattegronden de betaalbare starterswoning van de toekomst gemaakt worden? In hoeverre staat de huidige wet- en regelgeving (Bouwbesluit, BENG, etc.) ons hier in de weg? Tijdens de sessie geven we het woord aan een drietal experts op het gebied van wonen, woningplattegronden, bouwbesluit en de consument. Zij brengen op basis van hun kennis en expertise de uitdagingen en kansen in kaart en verkennen samen met jullie de weg naar de betaalbare starterswoning van de toekomst.

Steeds meer woonvormen zijn gericht op het vormen van een community. Maar hoe ontwikkel je die succesvol? Wanneer lukt het wel én wanneer lukt dit niet? En welke ingrediënten zijn nodig om een community levendig te houden? Hoe organiseer je dat voor én met bewoners? Wat is de rol van een community builder, hoe nodig is die en wie betaalt hem of haar? In deze sessie, onder leiding van Yvonne van Mierlo (directeur Blauwhoed Studio) leer je met inzichten vanuit de omgevingspsychologie en inspirerende praktijkvoorbeelden wat jij kunt doen aan community building en op welke manier bewoners kunnen bijdragen aan het creëren van succesvolle communities in nieuwe woningbouwprojecten. Joren van Dijk (Omgevingspsycholoog) geeft een korte inleiding met inzichten uit de omgevingspsychologie over ontmoeten en over hoe de bebouwde omgeving het gedrag van gebruikers beïnvloedt. Yvonne Witter, expert bij ZorgSaamWonen, vertelt over haar ervaringen met verschillende woonvormen voor ouderen, ontwikkelingen en trends die ze daarin ziet, waarbij ze in het bijzonder ingaat op het vormen en onderhouden van communities en wat daarbij nodig is. Vervolgens gaat sessievoorzitter Yvonne van Mierlo in gesprek met Marcel de Ruiter en Jan van Gils van VanWonen. Zij benaderen het onderwerp vanuit de - nog onderbelichte - behoeften van toekomstige generaties wat betreft (samen)wonen, energie en ruimte, groen/water en (stadse) reuring? Daarbij presenteren zij ook resultaten van ontwerpexercities die ze onder de titel “Stapelen van collectieven” hebben vastgelegd in een recente publicatie. Vervolgens gaat Yvonne in gesprek met Edvard van Luijn van Rockfield over de community concepten die zij ontwikkeld hebben voor met name jonge professionals en die zijn toegepast in inmiddels 5.000 huurwoningen van Rockfield, waar zij verantwoordelijk is voor zowel het property management als de community building. Ook licht Edvard het tipje van de sluier van een nieuw woon-community-concept dat Rockfield voor senioren wil introduceren. Daarna is er ruimte om vragen te stellen en met elkaar het gesprek te voeren over onze opgaven en uitdagingen op dit terrein.

De komende jaren moeten we een groot aantal woningen aan onze woningvoorraad toevoegen. De ruimte daarvoor is beperkt en daarom zal een groot deel van die nieuwe woningen binnen de contouren van bestaand stedelijk gebied gebouwd worden. In deze sessie gaan we aan de hand van praktische voorbeelden in op welke wijze buurten met veel corporatiebezit integraal vernieuwd kunnen worden in combinatie met het toevoegen van substantiële aantallen woningen. Door de energie te richten op gebieden in bezit van corporaties kunnen zij gemakkelijker de regie in de vernieuwing op zich nemen. Groot voordeel is dat daardoor bewoners die gehecht zijn aan hun buurt vanwege hun sociaal netwerk daar kunnen blijven wonen. Veel infrastructuur is daar ook al aanwezig en bestaande voorzieningen kunnen er een boost door krijgen. De uitdagingen zijn ook groot. Er wonen vaak kwetsbare mensen en de sociale cohesie en zelfredzaamheid is vaak relatief laag. Woningen en openbare ruimte zijn aan verbetering toe, voorzieningen verdwijnen. Ook is er een grote verduurzamingsopgave op gebied van energie, klimaatadaptatie en hittestress. De urgentie voor verbetering in deze buurten en wijken is vaak hoog Het moet sneller en kan beter. Het gecombineerd inspelen op deze uitdagingen biedt kansen om buurten integraal te verbeteren zodat huidige en toekomstige bewoners hier profijt van hebben. Het succes staat of valt met de juiste samenwerking van partijen waar creativiteit en kennis op de juiste manier wordt samengebracht. De vraag is hoe je vorm geeft aan die samenwerking. Daar gaan we in deze sessie verder op in aan de hand van concrete voorbeelden. In deze sessie onder leiding van Gijsbert van Herk (bestuurder Staedion) komen onder andere Eric Nagengast (Directeur Vastgoed Rochdale) en Mariette Broesterhuizen (Strategisch Manager BuurtBoost, initiatief van VORM) aan het woord over de aanpak van de Klipperbuurt in Amsterdam-Noord, waar de integrale aanpak van BuurtBoost wordt toegepast en samen wordt gewerkt aan het verrijken van deze naoorlogse buurt. Dré Boidon (directeur Onderhoud en Vastgoed Staedion) en Esther Fleers (directeur Heijmans Vastgoed regio west) presenteren hun gebiedsgerichte aanpak van de vernieuwing in Den Haag Zuid-West.

Hoe hou je in langjarige samenwerking het energieniveau, elkaars belangen en de gezamenlijke ambities hoog zónder te vervallen in de gevreesde compromissencultuur? Samenwerken op basis van gedeelde belangen klinkt leuk, maar de belangen van marktpartijen, corporaties en gemeente liggen logischerwijs lang niet altijd op één lijn en dat hoeft ook helemaal niet. Samenwerken op basis van gedeeld verlangen zorgt ervoor dat partners veel meer over de grenzen van hun eigen belangen heen kunnen denken én investeren, in de wetenschap dat het eindresultaat daar beter van wordt. Voor alle partners. Onder leiding van Geurt van Randeraat (Site Urban Development) leggen Marieke Mentink (Dura Vermeer), Jan Klein (Bureau PAU) en Jan-Jaap Vogel (Nijestee) /Kees van den Berg (Patrimonium) uit hoe we in Groningen bij De Suikerzijde op deze manier gestart zijn.

Maak kennis met de verbeeldingskracht en ideeën van ontwerpend Nederland voor het landschap van vandaag én morgen: Tijdens deze inspiratiesessie bespreken vijf ontwerpteams vijf verschillende ontwerpvoorstellen voor 10.000 nieuwe woonplekken in een zelfgekozen gebied in Nederland, met een focus op thema's als drijvend wonen, bouwen in de polder, verdichting en nieuwe woonvormen. Hierna volgt er een gezamenlijk gesprek, gemodereerd door Saskia van Stein om de aansluiting tussen nationaal beleid en lokale opgaven concreet vorm te geven en samen het gesprek over de toekomst van onze ruimtelijke opgave te voeren. Het Ministerie van Maak! is een zelfverklaard inter-ministerie, bestaande uit 101 ontwerpbureaus, onderzoekers en experts verspreid over heel Nederland. Dit ministerie werd op 16 juni 2022 opgericht door ZUS, MANN en de IABR vanuit het idee dat een opeenstapeling aan opgaven – het woningtekort, de energietransitie en de gevolgen van klimaatverandering – vragen om verbeeldingskracht en om ruimtelijke, integrale oplossingen. Naar aanleiding van de huidige woningnood en plannen van minister Hugo de Jonge van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, om in de komende 10 jaar 1 miljoen klimaatneutrale woningen te bouwen, zette MvM! een concrete opdracht uit. Aan de open oproep voor het ontwikkelen van 10.000 klimaatbestendige woningen binnen een zelfgekozen gebied in Nederland gaven 165 teams gehoor. De 100 geselecteerde ontwerpers ontvingen een ‘Test Kit’ met daarin alle benodigdheden voor het maken van een ontwerp in de vorm van een maquette: 100 x 10.000 = 1 miljoen.

In de aanloop naar de Statenverkiezingen van 15 maart werden regionale Woondeals gesloten. De provincies, gemeenten en waterschappen brachten daar in beeld op welke wijze wat de komende jaren voor woningbouwmogelijk is en wat daarvoor (van het Rijk) nodig is. De minister heeft de regionale woondeals mede ondertekend. Is dat voldoende om tot woningbouw te komen? Slechts bij een enkele woondeal werd optimaal gebruik gemaakt van beschikbare kennis en input de corporatiesector en marktpartijen. Ondanks de beperkte inbreng hebben de overheden de bouwopgave voor de periode tot en met 2030 geschetst. Nu komt, in een tijd met hogere rente, gestegen bouwkosten en een lager consumentenvertrouwen, de uitdaging om tot realisatie te komen. Lukt dat? Als vervolg op de woondeal worden regionale (en wellicht lokale) ‘versnellingstafels’ ingericht. Aan die tafel moet de vertaalslag worden gemaakt van de ‘papieren woondeal’ naar structurele woningbouwrealisatie. Net als de oorspronkelijke opzet van de woondeals is er plaats en een rol voor ‘marktpartijen’ aan de tafel. Gaat dat gebeuren? Binnen en buiten de (woning)bouw sector wordt ervaren dat publiek-private samenwerking van positieve invloed zijn op resultaten. Tijdens de workshop Versnellingstafel succesvol als PPS komen de do’s en don’ts aan de orde. Ervaringsdeskundige Hamit Karakus bespreekt met Chris van Zantwijk (NVM Wonen bestuurslid met de portefeuille Nieuwbouw) hoe, in lastige tijden, publiek private samenwerking loont.

Innovatiedistricten zijn multifunctionele gebieden waar werken door innovatieve technologische bedrijven, wonen en andere functies worden gecombineerd. Anders dan science parks, die exclusief gekoppeld zijn aan een universiteit en vaak aan de rand van de stad liggen, hebben innovatiedistricten een breder profiel en liggen ze in of vlak bij binnensteden. Innovatiedistricten komen tot stand in nauwe samenwerking tussen vastgoedpartijen, gemeenten en kennisinstellingen. Diverse innovatiedistricten zijn al in de realisatiefase, andere nog in de ontwikkelingsfase en er zijn ook nog science parks/campussen die willen transformeren tot een meer levendige innovatie-omgeving, waar niet alleen gewerkt wordt, maar óók gewoond, gesport en gerecreëerd. De ontwikkeling van innovatiedistricten, als perspectiefrijk voorbeeld van binnenstedelijke gemengde woon-werkgebieden, vormt daarom het hoofdthema van deze deelsessie. Na een introducerende presentatie komen diverse gebiedsontwikkelingen aan de orde, met vooral een gesprek over succes- en faalfactoren, hoe publieke en private belangen te combineren, de verdeling van aandacht voor hardware (gebied, gebouwen) en software (ecosysteemontwikkeling, startup-begeleiding) en de noodzaak tot wel/niet focussen op een bepaald technologisch domein.